#94 Terugblik Netwerkexcursie Springzaad Expertisenetwerk, Apeldoorn, 12 april 2024

, , , ,

Door Marjan Deurloo

Vrijdag 12 april jl. organiseerde het Springzaad Expertisenetwerk met de Speelnatuurconsulenten een excursie naar de groene pleinen en natuurspeelplekken in Apeldoorn. Ca. 20 deelnemers kregen een lekkere lunch op het gemeentehuis, voordat Karsten Orth, adviseur openbare ruimte bij de gemeente, ons vertelde hoe ze de laatste jaren als gemeente waren omgegaan met het stimuleren van nieuwe groene pleinen. Karsten is al vele jaren betrokken bij Springzaad. In Apeldoorn waren ze er, mede door hem, al vroeg bij met de aanleg van de eerste pleinen. Ik schat al zo’n kleine 20 jaar geleden. Door de vele jaren ervaring hebben ze hun beleid heel doelmatig toegespitst met criteria voor de subsidie die scholen kunnen krijgen. En dat werkt. De subsidie is ook substantieel, € 64.000,- maximaal.
Om de groene resultaten te zien, vertrokken we, na deze uitleg, op de fiets naar vier verschillende locaties, waaronder drie scholen: De Fakkel, De Vijfster en de Korenaar. Karsten vertelde het één en ander over het proces. Bij De Fakkel vertelde de directrice en Anno2000 (als ontwerper/hovenier) hoe het proces gelopen was. Het was goed te zien dat de schoolpleinen door verschillende bedrijven ontworpen en aangelegd zijn. Altijd weer leerzaam hoe verschillend het wordt aangepakt.
Aan het einde van de middag was er nog een korte vergadering om de voortgang van het Expertisenetwerk te bespreken. En tenslotte, voor wie wilde als afsluiting, een heerlijk diner bij het Afgaans restaurantje Mazar.
Heerlijk om op deze manier elkaar weer te zien, bij te praten en geïnspireerd te worden (of blijven 😉 ).

Out now: The COOLSCHOOLS guidelines

, , , ,

“COOLSCHOOLS” helpt scholen te transformeren naar op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen voor iedereen

In een poging om het probleem van de klimaatverandering aan te pakken en duurzaam onderwijs te bevorderen, heeft het COOLSCHOOLS-project een reeks richtlijnen geïntroduceerd die gericht zijn op het transformeren van schoolpleinen in op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen. Hiermee zijn groene schoolpleinen bedoeld, waar zowel scholieren tijdens de lesdag baat bij hebben en die opengesteld kunnen worden voor de gemeenschap.

Onder de titel “COOLSCHOOLS-richtlijn voor scholen: hoe u van uw schoolplein een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats kunt maken”, bieden deze richtlijnen praktische inzichten om scholen te ondersteunen bij het creëren van op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen.

De publicatie is ontwikkeld door medewerkers van het Europees Science Education Departmentin het kader van het onderzoeksproject COOLSCHOOLS.

De richtlijnen zijn in het Engels en kunnen hier GRATIS gedownload worden.

Deze richtlijnen zijn afgeleid van praktijkvoorbeelden uit Europese steden (Barcelona, Brussel, Parijs en Rotterdam) en bieden uitvoerbare stappen voor scholen om op de natuur gebaseerde oplossingen op hun plein te verwezenlijken. Van het vergroten van de veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering tot het bevorderen van gezondere ecosystemen en het verrijken van leerervaringen: het COOLSCHOOLS-project bereidt de weg voor een groenere, duurzamere toekomst voor onderwijsinstellingen.

Nu scholen aan deze transformatieve reis beginnen, benadrukt COOLSCHOOLS het belang van samenwerking tussen belanghebbenden, waaronder schoolbestuurders, leraren, leerlingen en ouders. Door gebruik te maken van de collectieve expertise en inzet van de gemeenschap kunnen scholen de voordelen van groen/blauwe schoolpleinen als op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen veergroten en inclusieve en milieuvriendelijke ruimtes voor iedereen creëren.

Door de verspreiding van deze richtlijnen wil het initiatief schoolgemeenschappen inspireren om hun eigen groene transformaties te starten, waardoor een rimpeleffect van positieve verandering in heel Europa en daarbuiten op gang wordt gebracht.
Om toegang te krijgen tot de volledige richtlijnen en om u te verdiepen in de praktische stappen en overwegingen voor het transformeren van uw schoolplein in een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats, klikt u HIER.

Voor meer informatie en updates over dit initiatief kunt u ook de COOLSCHOOLS-projectpagina op Scientix bezoeken.

Afgerond: Onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”

, , , ,

Spingzaad was afgelopen vier jaar partner in het onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”, dat uitgevoerd werd door de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit project is er onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van de Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool (GSET). De GSET is ontwikkeld om scholen, ontwerpers, hoveniers en andere  te ondersteunen bij het ontwerpen van groene schoolpleinen die optimaal de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid stimuleren. Ook kan de GSET gebruikt worden om de kwaliteit van schoolpleinen te evalueren.

De GSET bestaat uit de volgende drie producten:

1. Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
Dit product biedt een overzicht van 20 items onderverdeeld in 5 categorieën die een groen schoolplein zou moeten bezitten om de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid te ondersteunen. De GSET kan gebruikt worden:

  • Ter ondersteuning van het ontwerp van groene schoolpleinen: het kan dienen als richtlijn, checklist of inspiratiebron voor scholen, ontwerpers of andere betrokkenen bij het ontwerpproces.
  • Bij het evalueren van de mate waarin huidige (groene) schoolpleinen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving.

2. Wetenschappelijke Onderbouwing Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product vind je de wetenschappelijke literatuur voor ieder item GSET. Ook wordt per item beschreven of het item bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen

3. Inspiratiedocument Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product zijn per item enkele foto’s / voorbeelden te vinden van manieren waarop je dit item kunt toepassen op een schoolplein.

Tekst: Nicole van den Bogerd, VU
​​​​​​​
Je vind de GSET HIER

#92 Beeldverslag bijeenkomst regionale consulenten Speelnatuur in Zaandijk 29 sept 2023

, ,

Wil je meer weten over het werk van het Springzaad expertisenetwerk Regionale consulenten of ben je geïnteresseerd om deel te nemen, neem dan contact op met het secretariaat.

Bijeenkomst Expertise Netwerk Groene Schoolpleinen en Regioconsulenten  

We beginnen deze aanvankelijk grijze maar droge vrijdagmiddag 29 september in Zaandijk met een rondleiding van Marc over de buitenplaats van basisschool Het Schatrijk in Zaandijk. 

We zijn allen speelnatuur consulenten en lopen met die achtergrond en insteek over het in gedeelten aangepakte schoolplein. Jan de Vries die vanaf begin betrokken is bij de aanpak en daadwerkelijke uitvoering van het school’plein’ is aanwezig en licht het e.e.a. toe. Het is vrijdagmiddag een groep kinderen is met een begeleider naast het terrein van de school een vuurtje aan het stoken, om houtskool te maken. Een volgende vrijdagmiddag gaan ze hiermee aan het tekenen.  

We discussiëren aan de hand van een praktijksituatie hoe je het zou aanpakken, met het oog op speelveiligheid en acceptabele risico’s. Het dilemma van gebruik van water op het terrein, om mee te spelen is ook een onderwerp van het gesprek. 

De boeiende gesprekken en uitwisseling van ervaringen en inspirerende voorbeelden zetten we binnen voort. Er komen boekentips en mooie praktijkvoorbeelden van aanpak aanleg en vervolgen heel belangrijk onderhoud van een aangelegde groene buitenruimte voorbij.

De zakelijke kant van deze dingen, samenwerking met partners onderling maar ook met andere organisaties. Wat vinden we daarvan, hoe staan we erin. Wat willen we uitdragen, waarin onderscheiden we ons.

Vooral ook: Hoe betrekken we kinderen en ook ouders leerkrachten betrokken bij de trajecten. 

Hoe krijgen we ze gemotiveerd om eraan mee te werken en wellicht te onderhouden, ermee te spelen kortom: al het groens ‘tussen de oren’. 

Maak een buitenruimte die aantrekkelijk is om te gebruiken voor de lessen. Veel aanbod, van van alles zodat er voldoende aanleidingen zijn om weer een lesje aan te koppelen. 

Fantaseer er op los, wat betreft het beginstadium (voor aanleg) Met name in ontwerp kan alles, daarna kijken we wel of het iets praktischer opgelost moet worden (realisatie). Vooral veel diversiteit in ideeën brengt het tot een rijk plan. Realiseer het met aandacht, gevoel en veel handen als het even kan. Grote betrokkenheid en groeiend besef maakt dat de kans op slagen, nl. dat het gebruikt gaat worden, gaat leven en in stand wordt gehouden (onderhoud) groter. 

Een geslaagd groenblauwe buitenruimte is nooit AF natuurlijk, het groeit en ontwikkelt. 

Met het aanleggen van meer groenblauw en aanleidingen voor spel, begint het pas! 

Gebruik met het door ontwikkelen en de lessen van alles wat voorbijkomt, de seizoenen, dieren, planten en beweeg er vooral heel veel bij!

Samen zorgen voor fijne omgeving om te verblijven, om in te werken en te spelen.

#91 Terugblik tweede COOLSCHOOLS conferentie Parijs

, , , ,

Van 07 tot 09 juni jl vond de tweede bijeenkomst van de internationale onderzoekssamenwerking ‘CoolSchools’ plaats, deze keer in de ‘Académie du Climat’ in hartje Parijs. De gemeente stelt dit statige historische gebouw de laatste jaren beschikbaar als openbaar centrum voor kennisontwikkeling en broedplaats voor initiatieven op het gebied van Biodiversiteit en Klimaat.

Op de eerste dag kwam alleen het consortium van het onderzoeksproject bijeen om de voortgang en eerste resultaten uit te wisselen en de verdere planning te bespreken. Dit consortium met vertegenwoordigers van de deelnemende Universiteiten en organisaties is ondertussen uitgegroeid tot ruim 30 onderzoekers en externe deskundigen uit Spanje, Frankrijk, België, Servië en Nederland.
Op de tweede en derde dag waren ook gasten welkom op een openbare conferentie met als thema Schoolpleinen en biodiversiteit: From greening schoolyards to urban biodiversity, het onderzoeksonderwerp van de gastuniversiteit ‘Université Paris Cité’ en de gemeente Parijs.
Op dag twee werd tijdens verschillende lezingen de ecologische waarde en potentie van schoolpleinen belicht en in de ruimere context van de ecologische structuur van de stad Parijs geplaatst. In de middag werd dit verder verruimd naar de internationale context met lezingen over projecten en ervaringen uit Italië/ Rome en nieuwste projecten van Learning through landscapes uit Engeland. Sigrun Lobst, vertegenwoordiger van het Nederlandse team, leverde een bijdrage met een lezing over eigen ervaringen en een overzicht over de situatie en ontwikkelingen in Duitsland en Nederland.
In de middag was er een presentatie van het Parijse Groene schoolpleinenproject OASIS en een excursie naar twee voorbeeld scholen.


Op de laatste dag kwam het thema beleid aan de orde en werd gekeken naar de situatie van de Urban ecology policy in Europe, naar obstakels en mogelijkheden voor een betere inbedding van het Groene schoolpleinen-beleid in de grotere context.
Afsluitend deelde Anne Theuri van de ‘National Environmental Management Authority’ van Kenya nog haar ervaringen via een online lezing over de vergroening van de schoolomgeving in Kenya.
Het hele programma liet de grote kracht en breedte potentie zien, die de golf van de vergroening van de schoolomgeving ondertussen wereldwijd heeft bereikt. Iedereen reisde daarom weer terug naar zijn eigen (werk)plek gesterkt door inspiratie en nieuwe kennis en de kracht van de uitwisseling  met mensen die zich voor dezelfde doelen inzetten.
In 2024 zal de komende ‘CoolSchools’-bijeenkomst plaatsvinden in Rotterdam. In een van de komende Nieuwsbrieven zullen we daar meer over vertellen.

Lees & kijk verder:
Samenvatting van de bijeenkomst en ander informatie op de website van het project COOLSCHOOLS.

Fabiola Frattini (University of Rome) – filmpje over de opening van een tiny forest in Rome met een interessante aanpak en stemmen van betrokken kinderen.

Project: OASIS schoolyards Paris

Tekst: Sigrun Lobst