Hier verschijnt al het nieuws over Groeneschoolpleinen

Out now: The COOLSCHOOLS guidelines

, , , ,

“COOLSCHOOLS” helpt scholen te transformeren naar op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen voor iedereen

In een poging om het probleem van de klimaatverandering aan te pakken en duurzaam onderwijs te bevorderen, heeft het COOLSCHOOLS-project een reeks richtlijnen geïntroduceerd die gericht zijn op het transformeren van schoolpleinen in op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen. Hiermee zijn groene schoolpleinen bedoeld, waar zowel scholieren tijdens de lesdag baat bij hebben en die opengesteld kunnen worden voor de gemeenschap.

Onder de titel “COOLSCHOOLS-richtlijn voor scholen: hoe u van uw schoolplein een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats kunt maken”, bieden deze richtlijnen praktische inzichten om scholen te ondersteunen bij het creëren van op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen.

De publicatie is ontwikkeld door medewerkers van het Europees Science Education Departmentin het kader van het onderzoeksproject COOLSCHOOLS.

De richtlijnen zijn in het Engels en kunnen hier GRATIS gedownload worden.

Deze richtlijnen zijn afgeleid van praktijkvoorbeelden uit Europese steden (Barcelona, Brussel, Parijs en Rotterdam) en bieden uitvoerbare stappen voor scholen om op de natuur gebaseerde oplossingen op hun plein te verwezenlijken. Van het vergroten van de veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering tot het bevorderen van gezondere ecosystemen en het verrijken van leerervaringen: het COOLSCHOOLS-project bereidt de weg voor een groenere, duurzamere toekomst voor onderwijsinstellingen.

Nu scholen aan deze transformatieve reis beginnen, benadrukt COOLSCHOOLS het belang van samenwerking tussen belanghebbenden, waaronder schoolbestuurders, leraren, leerlingen en ouders. Door gebruik te maken van de collectieve expertise en inzet van de gemeenschap kunnen scholen de voordelen van groen/blauwe schoolpleinen als op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen veergroten en inclusieve en milieuvriendelijke ruimtes voor iedereen creëren.

Door de verspreiding van deze richtlijnen wil het initiatief schoolgemeenschappen inspireren om hun eigen groene transformaties te starten, waardoor een rimpeleffect van positieve verandering in heel Europa en daarbuiten op gang wordt gebracht.
Om toegang te krijgen tot de volledige richtlijnen en om u te verdiepen in de praktische stappen en overwegingen voor het transformeren van uw schoolplein in een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats, klikt u HIER.

Voor meer informatie en updates over dit initiatief kunt u ook de COOLSCHOOLS-projectpagina op Scientix bezoeken.

Afgerond: Onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”

, , , ,

Spingzaad was afgelopen vier jaar partner in het onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”, dat uitgevoerd werd door de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit project is er onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van de Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool (GSET). De GSET is ontwikkeld om scholen, ontwerpers, hoveniers en andere  te ondersteunen bij het ontwerpen van groene schoolpleinen die optimaal de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid stimuleren. Ook kan de GSET gebruikt worden om de kwaliteit van schoolpleinen te evalueren.

De GSET bestaat uit de volgende drie producten:

1. Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
Dit product biedt een overzicht van 20 items onderverdeeld in 5 categorieën die een groen schoolplein zou moeten bezitten om de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid te ondersteunen. De GSET kan gebruikt worden:

  • Ter ondersteuning van het ontwerp van groene schoolpleinen: het kan dienen als richtlijn, checklist of inspiratiebron voor scholen, ontwerpers of andere betrokkenen bij het ontwerpproces.
  • Bij het evalueren van de mate waarin huidige (groene) schoolpleinen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving.

2. Wetenschappelijke Onderbouwing Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product vind je de wetenschappelijke literatuur voor ieder item GSET. Ook wordt per item beschreven of het item bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen

3. Inspiratiedocument Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product zijn per item enkele foto’s / voorbeelden te vinden van manieren waarop je dit item kunt toepassen op een schoolplein.

Tekst: Nicole van den Bogerd, VU
​​​​​​​
Je vind de GSET HIER

Nieuwe cursus Natuurrijke schoolspeelplaatsen in 2024 bij Springzaad.be

, , ,

Klik HIER of op de afbeelding om je aan te melden

#92 Afstudeeronderzoek over buitenonderwijs

, ,

Buitenonderwijs

door Marieke Markvoort

Voor de opleiding HBO-pedagogiek deed ik mijn afstudeeronderzoek over ‘buitenonderwijs’. Met Stichting Springzaad als opdrachtgever, kreeg het onderzoek uiteraard de toevoeging ‘buitenonderwijs op groene schoolpleinen’. Ik heb onderzocht wat maakt dat (op de 9 onderzochte scholen) leerkrachten wel of juist geen buitenlessen geven op hun groene schoolplein. 

Mijn persoonlijke verwachting was dat leerkrachten buitenonderwijs wel leuk en aardig zouden vinden als manier van lesgeven, maar dat ze het weg zouden wuiven door tijdgebrek. Maar ze hebben er wel degelijk interesse in! Op alle scholen van de leerkrachten die ik gesproken heb, worden regelmatig lessen op het plein gegeven. Een belangrijke voorwaarde om buitenlessen voor te bereiden en uit te voeren is wel dat dit haalbaar moet zijn in de tijd. En laat dat nou net een issue zijn in het basisonderwijs.

Een interessant gegeven vind ik de nadruk op het moeten behalen van zo goed mogelijke leerresultaten. Die druk komt blijkbaar niet alleen vanuit de onderwijsinspectie maar ook van de ouders. Twee leerkrachten vertelden me dat het daardoor een grote stap is om buitenlessen te geven. Je moet er namelijk zeker van zijn dat de leerlingen met buitenlessen óók goede resultaten behalen. Wetenschappelijk bewijs toont aan: door buitenonderwijs verbeteren de leerprestaties zelfs. Nu moet die wetenschap nog wat bekender worden in ons landje.

Praktische belemmeringen die genoemd werden waren: ‘omdat het plein vaak bezet is om op te spelen en kan er daarom geen les op gegeven worden’, ‘het plein is te klein’, ‘we hebben geen werkplek op het plein’ of  ‘we werken met tablets en die wil ik niet mee naar buiten nemen’. Deze zaken zijn met wat goede wil vaak wel op te lossen.

Sommige scholen die deelnamen aan het onderzoek hebben buitenonderwijs als regelmatige gehanteerde onderwijsmethode. De verhalen van die gepassioneerde docenten waren natuurlijk het leukst om te horen. Out of the box durven denken en daarnaar te durven handelen als team waren inspirerend! Het is te hopen dat steeds meer scholen deze richting op gaan.

Herfstige groetjes, Marieke Markvoort

#92 De waarde van een buitenleslokaal

, ,

De waarde van een buitenleslokaal

Het eerste buitenleslokaal, waar leerkrachten in de buitenlucht les kunnen geven, is een feit. In opdracht van de provincie Noord-Brabant heeft Petra Wevers, groencoach van KrachtigBuiten, dit bedacht. Voor het ontwerp werd samenwerking gezocht met architect Daan Bolier (Bolier Architecten).

Petra Wevers maakt zich sterk voor het buitenlesgeven als onderdeel van het dagelijks onderwijs en begeleidt scholen om hun schoolplein te vergroenen. Het is haar wens, als groencoach van KrachtigBuiten, dat scholen zo gemakkelijker en dus meer, zelfs in diverse weersomstandigheden, buiten lesgeven. 

In het voorjaar schreef Schoolpleinen van de Toekomst een prijsvraag uit. Alle Brabantse scholen mochten meedoen. De belangstelling was groot, 70 inschrijvingen maar liefst. Tijdens de Nationale Buitenlesdag kregen de kinderen van de Eindhovense Wethouder van Eupenschool te horen dat ze het buitenleslokaal hadden gewonnen. Reden voor veel gejuich op het schoolplein en een extra leuke buitenles met Zapp presentatrice Janouk Kelderman. Het buitenleslokaal is uiteindelijk eind zomervakantie gebouwd. 

Het ontwerp van het buitenleslokaal is duurzaam en natuur-inclusief. Het is ‘n deels overkapte buitenlesplek die opgaat in het groene schoolplein en voldoet aan de uitgangspunten van ‘Schoolpleinen van de Toekomst’: Avontuurlijk, Natuurlijk, Klimaatbestendig en Gezond. 

Daan Bolier heeft de ideeën van Petra Wevers vertaald in dit cafetariamodel. Door de manier van schakelingen van daken, in de vorm van een blad, ontstaan er een of meerdere overdekte centrale buitenruimtes waar kinderen beschut tegen zon, wind of regen buiten educatief bezig kunnen zijn. Zo heeft een school de keuzevrijheid om naar behoefte het buitenleslokaal te bouwen op hun schoolplein. Dit ontwerp heeft ook een leerkrachtenmeubel, met afsluitbare kast en spoelbak. dat is aangesloten op water en elektra. 

De banken zijn van opgestapelde, verlijmde oude stoeptegels en aangevuld met zitjes van boomstammen. Ook zijn er een krijtbord en een educatiebord,  met de zoekplaat “Ontdek de dieren op en rondom het schoolplein’, gemonteerd. Natuurillustrator Jasper de Ruiter heeft dit educatiebord ontworpen waarop de dieren staan die  onder begeleiding van Petra met kinderen van de Wethouder van Eupenschool bij elkaar zijn gespeurd. Ook heeft Petra Wevers met twee leerlingenraden gesproken over het ontwerp. Daaruit kwam het  idee naar voren om  buitenleskussentjes voor op de stenen banken te maken van oude boodschappentassen met natuurprints.  Atelier UnIK uit Breda heeft dit idee uitgevoerd. 

Voor deze pilot werd door Woetz Speeltoestellen een bouwpakket geleverd, met vier dakdelen, robinia palen en een leerkrachtenmeubel met afsluitbare kast met spoelbak en tafelblad.  Uitvoerder Martijn Beljaars, van Braat Groenbeleving, heeft dit bouwpakket ter plekke in elkaar gezet.  

Het buitenleslokaal is klimaatbestendig, omdat het kostbare regenwater wordt opgevangen door het groene dak en het overige regenwater in een regenton. Ook draagt dit bij aan meer biodiversiteit door de keuze van beplanting op het groene dak en de klimplanten die langs de robinia palen omhoog groeien. Het groene dak en later het begroeide pergola dak zorgen voor verkoeling tijdens warme zomerdagen. 

Deze buitenlesplek is een inspirerend voorbeeld voor andere scholen die meer met de buitenruimte van hun school willen doen. Het is een plek waar kinderen op een speelse en educatieve manier in de frisse buitenlucht kennis en ervaringen op kunnen doen met natuur, maar waar ook zeker andere lessen in passen, waar ontdekkend en bewegend leren mogelijk is. IVN Natuureducatie maakte het buitenleslokaal compleet met een leskist en een scholingstraject ‘Je buitenruimte als rijke leeromgeving’. 

Dit buitenleslokaal wordt rond de herfstvakantie feestelijk geopend in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven en provincie Noord-Brabant

De technische tekeningen van het buitenlokaal zijn gratis te downloaden op de site van ‘Schoolpleinen van de Toekomst’.  Petra hoopt dat veel scholen hiervan gebruik gaan maken. Als groencoach begeleidt zij de scholen graag bij het tot stand komen bij het verdere vergroenen en realiseren van een buitenleslokaal op het schoolplein. U kunt hiervoor contact met haar opnemen via www.KrachtigBuiten.nl .

Zie hier een publicatie van de Provincie Noord-Brabant: 

https://www.brabant.nl/actueel/nieuws/natuur-en-landschap/2023/wethouder-van-eupenschool-eindhoven-wint-buitenleslokaal

En dit in de nieuwsbrief van Natuur en Samenleving. Helaas staat hier dat het al geopend is, maar dat vindt later plaats als het educatiebord is geplaatst, de banken gelijmd zijn en de kussentjes geleverd. 

Tekst: Petra Wevers en Ity Busstra