door Nicole van den Bongerd

Steeds meer scholen in Nederland kiezen voor een groen schoolplein met het idee dat ze door het vergroenen van het schoolplein een positieve bijdrage kunnen leveren aan een gezonde ontwikkeling van kinderen en aan biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Er wordt echter geconstateerd dat de speel-, leer- en natuurwaarde van veel Nederlandse groene schoolpleinen nog niet optimaal is wat ten koste kan gaan van het positieve effect van een groen schoolplein. 

Om scholen, hoveniers, ontwerpers en anderen te ondersteunen met het ontwerp van groene schoolpleinen zijn Jolanda Maas en Nicole van den Bogerd van de Vrije Universiteit Amsterdam in juli 2020 een onderzoeksproject gestart. Het doel van dit project is het ontwikkelen van een ‘Groen Schoolplein Beoordelingstool’ die inzicht geeft in welke aspecten van een groen schoolplein belangrijk zijn voor het spelen en leren van alle kinderen én de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de omgeving. Springzaad is een partner in dit onderzoek, samen met de Hogeschool Leiden, Wageningen Universiteit en Research, InHolland, Stichting de Groene Stad, IVN, Vereniging Gemeente voor Duurzame Ontwikkeling, Greenport Aalsmeer en Nederland, Snoek Hoveniers, de provincies Overijssel, Noord-Brabant, Noord-Holland, Friesland en de gemeente Almere. 

Het onderzoeksproject is gestart met een uitgebreid literatuuronderzoek naar de positieve effecten van groene schoolpleinen. Dit heeft onder andere geleid tot de white paper ‘De waarde van een natuurlijke, gezonde buitenruimte rond scholen‘ . Ook is er een wetenschappelijk artikel geschreven dat inzicht geeft in welke mechanismen ten grondslag liggen aan de positieve effecten van groene schoolpleinen (binnenkort beschikbaar). 

Het literatuuronderzoek was ook de basis voor de eerste versie van de ‘Groene Schoolpleinen Beoordelingstool’. Deze is daarna doorontwikkeld met behulp van 40 Nederlandse experts op het gebied van groene schoolpleinen, spel, natuur, ontwerp, biodiversiteit en klimaatbestendigheid. De doorontwikkelde tool is getest op maar liefst 19 groene schoolpleinen. Uit deze test blijkt dat de beoordelingstool goed in te vullen is in de praktijk! 

Op dit moment lopen er drie sporen in het onderzoeksproject. Ten eerste, de Vrije Universiteit Amsterdam start in maart 2022 een onderzoek naar de speelwaarde en leerwaarde op groene schoolpleinen. Hoe, waar en met wie spelen kinderen op groene schoolpleinen? En, worden groene schoolpleinen gebruikt voor lessen en indien dat zo is, wat levert dit op? Vervolgens wordt er gekeken naar hoe het ontwerp van groene schoolpleinen – beoordeeld met de ‘Groene Schoolpleinen Beoordelingstool’ – invloed heeft op de speelwaarde en leerwaarde van groene schoolpleinen. Resultaten van dit onderzoek zullen nog meer inzicht geven in het belang van het ontwerp van groene schoolpleinen voor de ontwikkeling van kinderen. 

Ten tweede wordt er, samen met Springzaad, IVN en NLGreenlabel, onderzocht hoe de verschillende beoordelingsinstrumenten die beschikbaar zijn in Nederland geïntegreerd kunnen worden. We hopen hiermee te bereiken dat in de toekomst iedereen die een groen schoolplein wil ontwerpen op één plek breed gedragen ontwerprichtlijnen kan vinden.

Ten derde, de Hogeschool Leiden ontwikkelt, aan de hand van alle inzichten uit het project, scholing voor scholen, ontwerpers en hoveniers. Zo kan de verworven kennis worden overgedragen naar professionals uit verschillende werkvelden.   

Het project loopt tot juni 2023. Via de Nieuwsbrief houden we u graag op de hoogte.