“COOLSCHOOLS” helpt scholen te transformeren naar op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen voor iedereen

In een poging om het probleem van de klimaatverandering aan te pakken en duurzaam onderwijs te bevorderen, heeft het COOLSCHOOLS-project een reeks richtlijnen geïntroduceerd die gericht zijn op het transformeren van schoolpleinen in op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen. Hiermee zijn groene schoolpleinen bedoeld, waar zowel scholieren tijdens de lesdag baat bij hebben en die opengesteld kunnen worden voor de gemeenschap.

Onder de titel “COOLSCHOOLS-richtlijn voor scholen: hoe u van uw schoolplein een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats kunt maken”, bieden deze richtlijnen praktische inzichten om scholen te ondersteunen bij het creëren van op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen.

De publicatie is ontwikkeld door medewerkers van het Europees Science Education Departmentin het kader van het onderzoeksproject COOLSCHOOLS.

De richtlijnen zijn in het Engels en kunnen hier GRATIS gedownload worden.

Deze richtlijnen zijn afgeleid van praktijkvoorbeelden uit Europese steden (Barcelona, Brussel, Parijs en Rotterdam) en bieden uitvoerbare stappen voor scholen om op de natuur gebaseerde oplossingen op hun plein te verwezenlijken. Van het vergroten van de veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering tot het bevorderen van gezondere ecosystemen en het verrijken van leerervaringen: het COOLSCHOOLS-project bereidt de weg voor een groenere, duurzamere toekomst voor onderwijsinstellingen.

Nu scholen aan deze transformatieve reis beginnen, benadrukt COOLSCHOOLS het belang van samenwerking tussen belanghebbenden, waaronder schoolbestuurders, leraren, leerlingen en ouders. Door gebruik te maken van de collectieve expertise en inzet van de gemeenschap kunnen scholen de voordelen van groen/blauwe schoolpleinen als op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen veergroten en inclusieve en milieuvriendelijke ruimtes voor iedereen creëren.

Door de verspreiding van deze richtlijnen wil het initiatief schoolgemeenschappen inspireren om hun eigen groene transformaties te starten, waardoor een rimpeleffect van positieve verandering in heel Europa en daarbuiten op gang wordt gebracht.
Om toegang te krijgen tot de volledige richtlijnen en om u te verdiepen in de praktische stappen en overwegingen voor het transformeren van uw schoolplein in een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats, klikt u HIER.

Voor meer informatie en updates over dit initiatief kunt u ook de COOLSCHOOLS-projectpagina op Scientix bezoeken.

Spingzaad was afgelopen vier jaar partner in het onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”, dat uitgevoerd werd door de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit project is er onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van de Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool (GSET). De GSET is ontwikkeld om scholen, ontwerpers, hoveniers en andere  te ondersteunen bij het ontwerpen van groene schoolpleinen die optimaal de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid stimuleren. Ook kan de GSET gebruikt worden om de kwaliteit van schoolpleinen te evalueren.

De GSET bestaat uit de volgende drie producten:

1. Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
Dit product biedt een overzicht van 20 items onderverdeeld in 5 categorieën die een groen schoolplein zou moeten bezitten om de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid te ondersteunen. De GSET kan gebruikt worden:

  • Ter ondersteuning van het ontwerp van groene schoolpleinen: het kan dienen als richtlijn, checklist of inspiratiebron voor scholen, ontwerpers of andere betrokkenen bij het ontwerpproces.
  • Bij het evalueren van de mate waarin huidige (groene) schoolpleinen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving.

2. Wetenschappelijke Onderbouwing Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product vind je de wetenschappelijke literatuur voor ieder item GSET. Ook wordt per item beschreven of het item bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen

3. Inspiratiedocument Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product zijn per item enkele foto’s / voorbeelden te vinden van manieren waarop je dit item kunt toepassen op een schoolplein.

Tekst: Nicole van den Bogerd, VU
​​​​​​​

Je vind de GSET HIER

In de nieuwsbrief #92 kon je een oproep lezen voor medewerking aan de verwezenlijking van ‘de droom van Ilse’.

De afgelopen jaar overleden Orthopedagoge Ilse Vonder dromde van de renovatie van het 4-Seizoenen-
pleintje van Stichting Entrea Lindenhout in Apeldoorn. 

In de afgelopen maanden heeft een groep vrijwilligers en sponsoren de renovatie in een reeks enthousiaste werkdagen mogelijk gemaakt en is het plein nu weer klaar voor de kinderen.


Namens Anneke Rodenburg en de kinderen en medewerkers van Stichting Entrea Lindenhout in Apeldoorn hierbij een hartelijke dank aan iedereen, die door sponsoring of daadkracht heeft geholpen ‘de droom van Ilse’ te realiseren!

Stichting Springzaad | Stichting Groene Pedagogen | Vakgroep Wilde Weelde | | Anno 2000 | Donker Groen | Holstotuinen & Buitenleven | Alex Kamphuis van Plantador | Hendriks UKH | Hans Nijmeijer van Boomkunst | Anneke Rodenburg van Tuin en Vlinder | Wencke
Habermann Natuurlijk Groen | Dorien Epping van Buitenruimte.nu | Margreet Basting van Uitstekende stekjes | Linde de Vries van Stellaria | Peter Zwager Hovenier | Wooden Gems | Praktijk Rigtering



Lees hier het blije bericht van Anneke Rodenburg:


‘In februari hebben we weer twee voorspoedige werkdagen bij EntreaLindenhout in Apeldoorn gehad. Daarmee is deze klus daar door de vrijwilligers afgerond. We waren die 2 dagen uiteindelijk met 6 vrijwilligers.’
De fruitbomen zijn gesnoeid, er is een hekje van wilgentenen rondom de fruitstruiken gezet, een kleine takkenril gemaakt, de nestschommel opgehangen (hij wordt inmiddels met veel plezier gebruikt), er is een wilgenhutje gemaakt, de laatste planten zijn gezet, het naambord van het plein is opgeknapt, van een boomstam is nog een bankje voor de kleintjes gemaakt en er zijn veel naambordjes (pollepels en spatels) met plantennamen gezet. 
Leuk is ook dat groepsbegeleidster Bianca nu samen met de kinderen een bord maakt voor het tuintje van Ilse met daarop ‘Tuintje van Ilse’.
Bijzonder was dat we de laatste keer bezoek hadden van de voorzitter van de Lionsclub Apeldoorn, die zelf 100 meter van de speelplek bleek te wonen. Hij gaat bespreken wat de Lionsclub nog kan doen voor deze plek. Er ligt nog een wens voor goed plakkend speelzand voor de zandwaterspeelplek. Het huidige zand plakt namelijk niet. Een andere wens is het vernieuwen van het klimklauterparcours van de grote glijbaan. Mogelijk kan de Lionsclub ook nog iets betekenen voor het onderhoud van deze plek. We wachten met spanning af. 
Zodra we meer weten zal ook de heropening van deze ‘Droom van Ilse’ gepland worden.
Het was heel fijn samenwerken met alle vrijwilligers en altijd is het weer bijzonder om te zien dat we met elkaar meer kunnen dan we dachten, ook mede dankzij Hans Nijmeijer van Boomkunst. Een mooie ervaring. Ik denk dat Ilse trots op ons zou zijn.’

Vrijdag 28 juni 2024, 10 tot 17 uur

Nadere informatie, programma en inschrijving later op deze plaats

Springzaad partners laten hun werk zien

Rotterdam was een van de eerste steden in Nederland, die de aanleg van eerst Groene en later Groen-Blauwe schoolpleinen met beleid, budget en begeleiding ondersteunde. Ian Mostert, is hierbij vanaf begin af aan betrokken. Eerst werkzaam bij de Speeldernis en tegenwoordig als Projectleider Kind en Natuur bij IVN Natuureducatie heeft hij de Rotterdamse regeling, samen met de gemeente, vorm gegeven en begeleid nu nog steeds de uitvoering. Elijan Bes, Projectmanager bij de dienst Stadsontwikkeling Rotterdam is hierin de gemeentelijke counterpart. Beiden zullen we ontmoeten tijdens een fietsexcursie langs enkele voorbeelden van schoolpleinen die de laatste jaren gerealiseerd zijn door Springzaad partners:

Annemiek Bongers | atelier ondertussen, Jan de Vries | Grijs kleurt groen, Coöperatie StadsOase, Sarah Los | Sarah Schept en Roel Crul | Vorm en Ruimte.

Samen met de bedenkers en makers van de pleinen zullen we op een lange midzomers dag langs sprekende voorbeelden uit verschillende perioden van de vergroening fietsen en naar de verhalen van de pleinen luisteren en kijken.


Eindigen zal de excursie- en netwerkdag op het plein van Basisschool de Provenier, vlakbij het station. Dit plein is splinternieuw en wordt half april geopend. Het is een plein met een lang verhaal, want het deed al mee met de eerste ronde van de vergroening in 2010. Sindsdien zijn school en team ge- en vergroeid met hun plein, hebben ze kunnen observeren en ervaren, wat een groen plein met de kinderen doet en zijn ze nu toe aan een nóg groener en vooral blauwer plein.


Ontwerpster Sarah Los verteld:
‘Danielle Blok, directrice van de Provenier heeft een hele fijne benadering voor onderwijs en daarmee ook voor de buitenruimte, die mag een plek zijn om dingen uit te proberen, te onderzoeken, om te ervaren, om uit te rausen, met oog op echte uitdaging, met plekjes om rustig te werken, met ruimte om te modderen, spelen met regenwater, een plek om vuur te maken. Leerlingen hebben goed meegedacht hoe je de weinige ruimte op dit kleine binnenstedelijke plein optimaal kan benutten, door de hoogte en de diepte in te gaan. Ronald Vrijenhoef, alias Vrij in Hout heeft vol liefde voor elk plekje een perfecte robinia stam gevonden en aan elk detail een mooie draai gegeven met zijn team. Dit liefdevol detailrijke werken schept een extra dimensie, die als het ware ruimte toevoegd aan de beleving van de kinderen. De laatste fase is beplanting en inzaai met het speelnatuur mengsel van Cruydthoeck, zo veel mogelijk samen met de klinderen. Dit zit er nu grotendeels in, nu maar wachten tot groei en bloei!’

Ronald Vrijenhoef | Vrij in HoutSarah Los | Sarah Schept en Roel Crul | Vorm en Ruimte op het nieuwe plein van De Provenier in Rotterdam

Hartelijk dank voor toestemming voor gebruik van de foto’s van Johannes Odé, Roel Crul en Sarah Los

Let op: Deelname voor partners & expertisenetwerk van Springzaad 

Vrijdag 15 december, 13.00 –  17.30 uur (of open end…)  

We zitten in een statig Leids monumentaal pand bij Lot & de Walvis

Adres: Haven 1, 2312 MG Leiden

In december houden we weer de jaarlijkse Partnerdag voor alle aangesloten Springzaad partners, ook de regionale consulenten zijn welkom! 

Op deze dag willen we terugkijken op het afgelopen SZ-jaar en vooruit naar het nieuwe! Er is veel ruimte om reeds bekende en nieuwe partners te ontmoeten.

Het thema van deze dag is: SAMENSPELEN. 

De roep om toegankelijkheid van Speelnatuur voor álle kinderen & grote mensen wordt steeds vaker gehoord. Partner Suzanne van Ginneken heeft voor ons een prachtige locatie gevonden, om ons samen met Ilse van der Put mee te nemen in de wereld van het buiten samenspelen:

Alle kinderen moeten de mogelijkheid hebben om alleen of samen te spelen in en met de natuur, ook kinderen met een beperking. Veel leden van Springzaad nemen het onderwerp zeer serieus en zien toegankelijkheid en inclusie als vanzelfsprekende randvoorwaarden voor hun werk. 

De bijdrage van Ilse en Suzanne is erop gericht om actuele kennis over ontwerp, beleid en sociale aspect van samen spelen te delen.

Ilse geeft handvaten over hoe in contact te komen met gezinnen en organisaties en zo een samenspeel-community te helpen smeden.

Suzanne laat aan de hand van inspirerende voorbeelden zien hoe je natuurspeeltuinen inclusiever kan ontwerpen.

Tot slot nemen Ilse en Suzanne ons mee de speelplek in waar we een aantal dingen in de praktijk kunnen zien en zelf ervaringen kunnen opdoen.

AANMELDLINK voor de Partnerdag 2023

12.30 – 13.00 Binnenkomst met een warm drankje

13.00 – 13.30 Voorstelronde partners met diashow

13.30 – 14.15 Lezing & excursie: Samen spelen en Springzaad horen bij elkaar. 

door Suzanne van Ginneken | Speelnatuur & Ilse van der Put | Empowerment by Playing inclusively

14.15 – 15.00 Wandeling naar en rondleiding Samenspeeltuin de Doorbraak

15.00 – 15.30 Koffie & Netwerkpauze

15.30 – 16.30 Presentatie inhoudelijk jaarverslag/ hoogtepunten Springzaadjaar 2023 vanuit bestuur en secretariaat 

16.30 – 16.45 Uiteen in werkgroepjes voor invulling van komende jaar

16.45 – 17.00 Terugkoppeling uit de werkgroepjes

17.00 Afsluiting formeel gedeelte en borrel

v.a. 18.00 Optioneel: gezamenlijke avondmaaltijd bij Lot & de Walvis

De kosten voor de dag zijn incl. koffie/ thee/ taart & borrel:      € 45 p.p. excl .BTW

(de avondmaaltijd is optioneel en voor eigen kosten; v.a. 20 deelnemers krijgen we een menu aangeboden voor € 35  p.p., bij minder deelnemers eten we à la carte en op eigen kosten, zie HIER de menukaart)

AANMELDLINK voor de Partnerdag 2023

Ik kijk erna uit jullie allen in Leiden te zien!

SPEELSE GROET!                                                                             Sigrun Lobst, Secretariaat Springzaad