#94 Terugblik 3de Conferentie COOLSCHOOLS, Rotterdam 12-14 juni jl.

, , , ,

Het internationale onderzoeksproject COOLSCHOOLS omhelst ieder jaar een conferentie in één van de projectsteden, waar het onderzoek door de wetenschappers van de aangesloten universiteiten wordt uitgevoerd. Na de opstart 2022 in Barcelona, de opvolger 2023 in Parijs, was in 2024 de gemeente Rotterdam gastgever van de bijeenkomst. 

Op 12 juni kwamen de leden van het onderzoeks-consortium van universiteiten uit Spanje, Frankrijk, België en Nederland bij elkaar om de voortgang van het 4 jaar durende project te bespreken.

Op 13 en 14 juni sloten daar nog externe deelnemers uit Nederland, België, Engeland, Zweden, Ierland en Servië bij aan, onder andere verschillende partners uit het Springzaadnetwerk.

De twee dagen van de conferentie waren rijk gevuld met lezingen, workshops en excursies.

Het team Nederland had samen met de kennispartners van de gemeente Rotterdam, IVN Nederland en Springzaad een afwisselend programma samengesteld.

Onder andere werd het Nederlandse kwaliteitstool Groene Schoolpleinen gepresenteerd door Jolanda Maas en met veel interesse ontvangen door de deelnemers. 

Een wandeltocht langs een afwisselende waaier groene initiatieven en verassende plekken in Rotterdam eindigde met een gezamenlijke maaltijd bij de Speeldernis, na ruim 20 jaar nog steeds de centrale plek voor natuurrijk spelen in Rotterdam. De rondleiding daar werd gegeven door de drie elkaar opvolgende Speeldernis coördinatoren: Sigrun Lobst (2000-2012, nu Secretariaat Springzaad), Ian Mostert (2012-2019, nu projectleider kind & natuur IVN) en Carolien Ruigrok, de huidige directeur. Onder de gastgevers op de Speeldernis waren ook een aantal doorgegroeide Speelderniskinderen van de eerste generatie, die ondertussen jongvolwassen terug zijn, om op hun beurt de kinderen van nu te begeleiden inde Natuurspeeltuin. 

De tweede dag stond in het teken van samen- en netwerken op internationale schaal. Hiervoor zijn op een grote kaart alle bekende Europese initiatieven en organisaties verzameld, die op het gebied van groen spelen en leren actief zijn. In verschillende workshops zijn knelpunten en barrières, kennislacunes en beleidsobstakels bediscussieerd . De uitkomsten werden bijeengebracht en geëvalueerd om ook na de afronding van dit project door te kunnen gaan met de internationale samenwerking rond om groen/blauwe schoolpleinen en speelplaasten.

In het middagprogramma zijn op een tweetal Rotterdamse schoolpleinen workshops gehouden.

Voor Springzaad heeft Sigrun Lobst een workshop co-creatief ontwerpen gehouden op het plein van OBS Dakpark in de wijk Bospolder.

Voor de meeste van de internationale collega’s was dit de eerste kennismaking met het bouwen van maquettes als communicatiemiddel in participatieve planningsprocessen. Desondanks was iedereen dolenthousiast aan het bouwen en spelen en liet zich inspireren door de uitwisseling met de collega’s en de beschikbare materialen. Iedereen kon zelf de kracht ervaren van de co-creatie over taal en culturele barrières heen. In korte tijd ontstonden er fantastische Speelwerelden met kunstzinnige bewoners. Aan het einde van de workshop keek iedereen verwonderd naar de met elkaar geschapen landschappen in de zandbak en viel er een aandachtige stilte voordat de deelnemers weer op weg naar huis gingen.

Volgend jaar worden de uitkomsten van het project in de vroege lente op de afsluitende conferentie in Brussel gepresenteerd.

Zodra het programma van deze bijeenkomst bekend is, gaan we op deze plek daarover berichten.

Onderzoekster Nathalie Blanc van de University of Paris Cité licht één van de resultaten van het onderzoek naar het effect van toenemende biodiversiteit op schoolpleinen toe: Het woordenschat van scholieren tussen 6 en 11 jaar, die op vergroende schoolpleinen spelen en leren neemt sterk toe. Deze woorden gebruiken de kinderen, wanneer ze over hun spel op het plein vertellen.

Lees achter deze link het officiële verslagje en vind links naar een aantal presentaties van de conferentie en bekijk het fotoalbum om een indruk van deze dagen te krijgen.

– Coolscools Research Highlights [download presentation]

– Rotterdam Green Agenda [download presentation]

– Green Schoolyards – How to fully tap it’s potential [download presentation]

After the presentations, participants were taken on a city walk along some green-blue spots and squares. The following spots were visited:

– Water square Benthemplein

– Schoolyard De Provenier

– Schoolyard De Margriet

– Thomas Moore outdoor classroom

– Essenburg Park

– Natural playground de Speeldernis

The following presentations were given on 14 June:

After the presentations, the attendees joined the brainstorming workshop how to set up an European Schoolyard Movement. After lunch the participants visited Bospolder-Tussendijken where two workshops were given about outdoor education and community design. Find more information here.

The coolschools project team looks back with great pleasure on the successful and constructive days. The next venue will be held in Brussel in January 2025.

#94 Terugblik Netwerkexcursie Springzaad Expertisenetwerk, Apeldoorn, 12 april 2024

, , , ,

Door Marjan Deurloo

Vrijdag 12 april jl. organiseerde het Springzaad Expertisenetwerk met de Speelnatuurconsulenten een excursie naar de groene pleinen en natuurspeelplekken in Apeldoorn. Ca. 20 deelnemers kregen een lekkere lunch op het gemeentehuis, voordat Karsten Orth, adviseur openbare ruimte bij de gemeente, ons vertelde hoe ze de laatste jaren als gemeente waren omgegaan met het stimuleren van nieuwe groene pleinen. Karsten is al vele jaren betrokken bij Springzaad. In Apeldoorn waren ze er, mede door hem, al vroeg bij met de aanleg van de eerste pleinen. Ik schat al zo’n kleine 20 jaar geleden. Door de vele jaren ervaring hebben ze hun beleid heel doelmatig toegespitst met criteria voor de subsidie die scholen kunnen krijgen. En dat werkt. De subsidie is ook substantieel, € 64.000,- maximaal.
Om de groene resultaten te zien, vertrokken we, na deze uitleg, op de fiets naar vier verschillende locaties, waaronder drie scholen: De Fakkel, De Vijfster en de Korenaar. Karsten vertelde het één en ander over het proces. Bij De Fakkel vertelde de directrice en Anno2000 (als ontwerper/hovenier) hoe het proces gelopen was. Het was goed te zien dat de schoolpleinen door verschillende bedrijven ontworpen en aangelegd zijn. Altijd weer leerzaam hoe verschillend het wordt aangepakt.
Aan het einde van de middag was er nog een korte vergadering om de voortgang van het Expertisenetwerk te bespreken. En tenslotte, voor wie wilde als afsluiting, een heerlijk diner bij het Afgaans restaurantje Mazar.
Heerlijk om op deze manier elkaar weer te zien, bij te praten en geïnspireerd te worden (of blijven 😉 ).

Fietsexcursie Groen/blauwe schoolpleinen Rotterdam & Schiedam, vr 28/06/24

, , , ,

Vrijdag 28 juni 2024, 9:30 tot 18 uur

Nadere informatie, programma en inschrijving vind je HIER

Springzaad partners laten hun werk zien

Rotterdam was een van de eerste steden in Nederland, die de aanleg van eerst Groene en later Groen-Blauwe schoolpleinen met beleid, budget en begeleiding ondersteunde. Ian Mostert, is hierbij vanaf begin af aan betrokken. Eerst werkzaam bij de Speeldernis en tegenwoordig als Projectleider Kind en Natuur bij IVN Natuureducatie heeft hij de Rotterdamse regeling, samen met de gemeente, vorm gegeven en begeleid nu nog steeds de uitvoering. Elijan Bes, Projectmanager bij de dienst Stadsontwikkeling Rotterdam is hierin de gemeentelijke counterpart. Beiden zullen we ontmoeten tijdens een fietsexcursie langs enkele voorbeelden van schoolpleinen die de laatste jaren gerealiseerd zijn door Springzaad partners:

Annemiek Bongers | atelier ondertussen, Jan de Vries | Grijs kleurt groen, Coöperatie StadsOase, Sarah Los | Sarah Schept en Roel Crul | Vorm en Ruimte.

Samen met de bedenkers en makers van de pleinen zullen we op een lange midzomers dag langs sprekende voorbeelden uit verschillende perioden van de vergroening fietsen en naar de verhalen van de pleinen luisteren en kijken.


Eindigen zal de excursie- en netwerkdag op het plein van Basisschool de Provenier, vlakbij het station. Dit plein is splinternieuw en wordt half april geopend. Het is een plein met een lang verhaal, want het deed al mee met de eerste ronde van de vergroening in 2010. Sindsdien zijn school en team ge- en vergroeid met hun plein, hebben ze kunnen observeren en ervaren, wat een groen plein met de kinderen doet en zijn ze nu toe aan een nóg groener en vooral blauwer plein.


Ontwerpster Sarah Los verteld:
‘Danielle Blok, directrice van de Provenier heeft een hele fijne benadering voor onderwijs en daarmee ook voor de buitenruimte, die mag een plek zijn om dingen uit te proberen, te onderzoeken, om te ervaren, om uit te rausen, met oog op echte uitdaging, met plekjes om rustig te werken, met ruimte om te modderen, spelen met regenwater, een plek om vuur te maken. Leerlingen hebben goed meegedacht hoe je de weinige ruimte op dit kleine binnenstedelijke plein optimaal kan benutten, door de hoogte en de diepte in te gaan. Ronald Vrijenhoef, alias Vrij in Hout heeft vol liefde voor elk plekje een perfecte robinia stam gevonden en aan elk detail een mooie draai gegeven met zijn team. Dit liefdevol detailrijke werken schept een extra dimensie, die als het ware ruimte toevoegd aan de beleving van de kinderen. De laatste fase is beplanting en inzaai met het speelnatuur mengsel van Cruydthoeck, zo veel mogelijk samen met de klinderen. Dit zit er nu grotendeels in, nu maar wachten tot groei en bloei!’

Ronald Vrijenhoef | Vrij in HoutSarah Los | Sarah Schept en Roel Crul | Vorm en Ruimte op het nieuwe plein van De Provenier in Rotterdam

Hartelijk dank voor toestemming voor gebruik van de foto’s van Johannes Odé, Roel Crul en Sarah Los

Out now: The COOLSCHOOLS guidelines

, , , ,

“COOLSCHOOLS” helpt scholen te transformeren naar op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen voor iedereen

In een poging om het probleem van de klimaatverandering aan te pakken en duurzaam onderwijs te bevorderen, heeft het COOLSCHOOLS-project een reeks richtlijnen geïntroduceerd die gericht zijn op het transformeren van schoolpleinen in op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen. Hiermee zijn groene schoolpleinen bedoeld, waar zowel scholieren tijdens de lesdag baat bij hebben en die opengesteld kunnen worden voor de gemeenschap.

Onder de titel “COOLSCHOOLS-richtlijn voor scholen: hoe u van uw schoolplein een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats kunt maken”, bieden deze richtlijnen praktische inzichten om scholen te ondersteunen bij het creëren van op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen.

De publicatie is ontwikkeld door medewerkers van het Europees Science Education Departmentin het kader van het onderzoeksproject COOLSCHOOLS.

De richtlijnen zijn in het Engels en kunnen hier GRATIS gedownload worden.

Deze richtlijnen zijn afgeleid van praktijkvoorbeelden uit Europese steden (Barcelona, Brussel, Parijs en Rotterdam) en bieden uitvoerbare stappen voor scholen om op de natuur gebaseerde oplossingen op hun plein te verwezenlijken. Van het vergroten van de veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering tot het bevorderen van gezondere ecosystemen en het verrijken van leerervaringen: het COOLSCHOOLS-project bereidt de weg voor een groenere, duurzamere toekomst voor onderwijsinstellingen.

Nu scholen aan deze transformatieve reis beginnen, benadrukt COOLSCHOOLS het belang van samenwerking tussen belanghebbenden, waaronder schoolbestuurders, leraren, leerlingen en ouders. Door gebruik te maken van de collectieve expertise en inzet van de gemeenschap kunnen scholen de voordelen van groen/blauwe schoolpleinen als op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaatsen veergroten en inclusieve en milieuvriendelijke ruimtes voor iedereen creëren.

Door de verspreiding van deze richtlijnen wil het initiatief schoolgemeenschappen inspireren om hun eigen groene transformaties te starten, waardoor een rimpeleffect van positieve verandering in heel Europa en daarbuiten op gang wordt gebracht.
Om toegang te krijgen tot de volledige richtlijnen en om u te verdiepen in de praktische stappen en overwegingen voor het transformeren van uw schoolplein in een op de natuur gebaseerde klimaatschuilplaats, klikt u HIER.

Voor meer informatie en updates over dit initiatief kunt u ook de COOLSCHOOLS-projectpagina op Scientix bezoeken.

Afgerond: Onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”

, , , ,

Spingzaad was afgelopen vier jaar partner in het onderzoeksproject “Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen”, dat uitgevoerd werd door de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit project is er onder andere gewerkt aan de ontwikkeling van de Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool (GSET). De GSET is ontwikkeld om scholen, ontwerpers, hoveniers en andere  te ondersteunen bij het ontwerpen van groene schoolpleinen die optimaal de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid stimuleren. Ook kan de GSET gebruikt worden om de kwaliteit van schoolpleinen te evalueren.

De GSET bestaat uit de volgende drie producten:

1. Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
Dit product biedt een overzicht van 20 items onderverdeeld in 5 categorieën die een groen schoolplein zou moeten bezitten om de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid te ondersteunen. De GSET kan gebruikt worden:

  • Ter ondersteuning van het ontwerp van groene schoolpleinen: het kan dienen als richtlijn, checklist of inspiratiebron voor scholen, ontwerpers of andere betrokkenen bij het ontwerpproces.
  • Bij het evalueren van de mate waarin huidige (groene) schoolpleinen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen en aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving.

2. Wetenschappelijke Onderbouwing Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product vind je de wetenschappelijke literatuur voor ieder item GSET. Ook wordt per item beschreven of het item bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen

3. Inspiratiedocument Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool:
In dit product zijn per item enkele foto’s / voorbeelden te vinden van manieren waarop je dit item kunt toepassen op een schoolplein.

Tekst: Nicole van den Bogerd, VU
​​​​​​​
Je vind de GSET HIER