Een transparante buitenlesplek ontwerpen voor het groene schoolplein, zodat het voor leerkrachten makkelijker is om meer buitenlessen te verzorgen in alle weersomstandigheden. Nog meer kansen om kinderen groen op te laten groeien. Dat is wat Petra Wevers/ KrachtigBuiten, procesondersteuner van de Schoolpleinen van de Toekomst (regionaal consulent van West-Brabant) voor ogen staat.
Het idee is niet een gebouw met nog meer stenen, maar een object dat opgaat in de groene omgeving. Daarom kwam Petra met een voorstel om het gebruik van groene schoolpleinen te optimaliseren.
Hoe dit ontwerp tot stand is gekomen en hoe dit beschikbaar gesteld wordt: lees hieronder verder……..
Na een zoekopdracht binnen haar netwerk (zoals ook Springzaad) is Petra samen met de Bredase architect Daan Bolier aan de slag gegaan in opdracht van de provincie Noord-Brabant.
Het voorontwerp is inmiddels aan de provincie gepresenteerd: Een cafetariamodel waarbij scholen op basis van meerdere varianten en opties zelf een buitenlesplek kunnen samenstellen dat aansluit bij de wensen van de school en past bij het beschikbare budget. Denk daarbij aan (deels) overdekken met een (demontabel) doek, een pergola of een groen dak, waar buiten en dichtbij de natuur beleefd wordt. En het al dan niet toevoegen van een werkplaats en berging voor (tuin-)gereedschappen voor moestuinieren, onderzoeksmateriaal voor natuur- en milieueducatie, een elektrapunt voor technieklessen zoals het timmeren van vogelhuisjes. Natuurlijk zitten er modules in voor het ontkoppelen van het regenwater, zichtbaar gemaakt voor watereducatie (een transparante regenpijp en regenton).
Het buitenleslokaal wordt duurzaam, natuur-inclusief gebouwd met overwegend ecologische en/of circulaire materialen.
Zodra het ontwerp definitief is, inclusief bouwkundige uitwerking en technische toetsing bij verschillende (onderwijs-) specialisten, en gereed is voor uitvoering wordt dit verder gedeeld. Houd onze Nieuwsbrief in de gaten.
Waarom binnen zitten als je buiten ook kunt rekenen! Kbs Effen – Breda
Auteur: Petra Wevers/ KrachtigBuiten en Springzaad regioconsulente Noord-Brabant
https://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2021/10/krachtigbuiten02.jpg10801920secretariaathttps://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2019/11/1b-wit-zonder-tekst-216x300.pngsecretariaat2021-10-14 16:14:572021-10-14 19:03:23#83 Een buitenlesplek voor alle groene scholen in Brabant
Zes basisscholen krijgen in totaal 400.000 euro subsidie van de gemeente Rotterdam. Daarmee kunnen zij hun schoolpleinen groener en klimaatvriendelijker maken. IVN Natuureducatie begeleidt de scholen stapsgewijs in het vergroeningstraject. Op ‘reis’ komen we tot een lange termijn visie voor zowel het fysieke ontwerp als het daadwerkelijke gebruik van het leer- en speelplein. Leerlingen denken mee over het ontwerp en leerkrachten leren tijdens de Buitenlestraining hoe ze buiten les kunnen geven. Afgelopen juni stond ik klaar om een aantal inspiratiesessies te begeleiden in De Speeldernis met een afvaardiging van de scholen. ‘Hoe spelen en leren kinderen? Welke elementen willen wij op ons nieuwe plein?’ Onmisbaar element was de Inspiratiemap Groene schoolpleinen van Springzaad!
In deze regenachtige weken in juni lieten scholen zich niet weerhouden om gewoon naar De Speeldernis te komen. “Er is geen slecht weer, alleen slechte kleding”. Al was natuurlijk niet iedereen even voorbereid… De afvaardiging bestond uit kinderen uit verschillende leeftijden en groepen, leerkrachten, ouders en soms de ontwerper. De Speeldernis is natuurlijk een walhalla van speelnatuur. Gegarandeerd plezier! Zelfs (of juist?) in de regen! De opzet was dat na een korte gezamenlijke en zintuigelijke verkenning van het terrein de kinderen lekker vrij konden spelen. De leerkrachten, ouders en ontwerpers kregen wat vragen mee en moesten de kids observeren. Hoe speelt een kind? Wat is er nodig? Na het ravotten werd het tijd voor serieuze zaken. Hoe tof dat je zelf als kind mag meedenken over je eigen speel- en leeromgeving?!
Na terugkomst in het lokaal en de grote afdroog- en verkleedsessie begonnen we met het ophalen van ideeën. Onmisbaar element waren de fotocollages van Springzaad! Het is natuurlijk best abstract om alles te verzinnen, dus een visuele leidraad was een hele fijne zet. De Springzaad inspiratiemap met 23 thematische fotocollages van heel diverse speelnatuur is speciaal ontwikkeld voor gebruik bij schoolpleinprojecten. Je kunt deze op verschillende manieren inzetten. In het lokaal lagen de kaarten uitgelegd en ik vroeg de kinderen langs te lopen, al dan niet in kleine groepjes. Overleg eens met elkaar welke 3 elementen je écht op je eigen plein zou willen en waarom. Kijk maar eens goed.
In een kringgesprek werden ideeën constructief uitgewisseld en zelf heb ik het gevat in een visual die direct mee naar school terug ging en in de hal of lerarenkamer gehangen kan worden. Ook een mooi aanknopingspunt voor de ontwerper die in een later stadium echt het ontwerp gaat tekenen. Die zal vast ook teruggrijpen op die handige Springzaadfotocollages! ‘Dit moet echt ons schoolplein worden’, is de conclusie van één van de leerlingen. Anderen vragen of ze volgend jaar weer naar De Speeldernis gaan. Op hun eigen plein zien ze het liefst de volgende elementen terugkomen: een buitenlokaal, planten en beestjes, losse onderdelen om bijvoorbeeld hutten te bouwen, een klimparcours, boomstammen om op te balanceren en aardbeien om te eten.
Groene Revolutie Schoolpleinen
De inspiratiesessies zijn een onderdeel van de Groene Revolutie Schoolpleinen van IVN Natuureducatie. Wij begeleiden scholen om te komen tot een groen, duurzaam schoolplein. In onze aanpak staat het kind centraal. Daarom betrekken wij leerlingen bij het hele proces van ontwerp tot oplevering.
Gebruikte foto’s met dank aan Wietske Teunissen en Esmeralda Eggen
De eerste druk van de Springzaad inspiratiemappen is op dit moment uitverkocht. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een herdruk. Wil je alvast voor bestellen? Dat kan…. Stuur hiervoor een mail naar info@springzaad.nl
https://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2021/10/IMG_4190_Wietske-Teunissen-scaled-e1634206933595.jpg1000667secretariaathttps://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2019/11/1b-wit-zonder-tekst-216x300.pngsecretariaat2021-10-14 12:20:372021-10-14 15:07:37#83 Met de Springzaad inspiratiemappen de Groene Revolutie in!
Dit artikel is bedoeld voor iedereen die met kinderen naar buiten gaat om samen van alles te ontdekken in de natuur
In de herfst hebben de meeste planten zaden gevormd en vele daarvan zijn ook al verspreid. Maar bij een aantal planten zie je nog zaden of zaaddozen zitten, bijvoorbeeld bij teunisbloemen, venkel en stokrozen. In de periode dat planten hun zaden verspreiden, is het ook een goede tijd om zelf zaden te verzamelen en deze op te kweken. Als je nu tweejarige planten zaait zoals de teunisbloem, vormen ze een bladrozet en bloeien waarschijnlijk volgende zomer al. Maar andere soorten zoals de wilde peen, kiemen pas in het voorjaar.
Kleine teunisbloem met bloemen en zaaddozen
Ontdek het!
Verzamelen van zaden
Ga in je omgeving, in tuinen en bermen, op zoek naar planten met rijpe zaden, bijvoorbeeld koninginnekruid, wilde peen en guldenroede. De kinderen zien vast wel dat iedere plant verschillend is. De ene soort heeft zaden in zaaddozen, bij de andere zitten er pluizen aan waarmee ze makkelijk wegwaaien op de wind. Haal de zaden voorzichtig van de planten en doe ze in zakjes of doosjes: soort bij soort. Je kunt ook bessen verzamelen, zoals die van de hulst en sleedoorn, of rozenbottels want daar zitten zaden binnenin. Hazelnoten, eikels, beukennootjes en kastanjes zijn natuurlijk ook zaden. Schrijf op ieder zakje of doos de naam van de betreffende plant, struik of boom.
SleedoornbessenZaden van de wilde peen
Zaaien
Om te beginnen maak je wat zaaibakken of potten klaar. Alles is geschikt, ook bijvoorbeeld plastic dozen waar ijs of afhaaleten in zat. Zorg er wel voor dat er in de bodem gaatjes zitten zodat er geen water in blijft staan, want anders krijg je schimmels en gaan de plantenwortels rotten. Je kunt voor iedere soort een aparte bak nemen en er een kaartje bij zetten met de naam van de plant erop.
Meng biologische potgrond met flink wat zand en vul daar de bakken of potten mee. Bovenop leg je een dun laagje puur zand. In dat laagje zand zaai je de zaden en daarna strooi je er weer een dun laagje zand of heel fijn grind overheen. Tot slot sproei je er water over.
Zaaibakken met kiemend zaad. Grappig om te zien dat de kiemblaadjes meestal anders zijn dan het normale blad van de plant.
.
Kiemen, verspenen en planten
De zaaibakken of potten mogen niet uitdrogen. Als je een kasje hebt, kun je ze daarin zetten. Leg er anders een glasplaat, een stuk plastic of plastic deksel overheen. Zodra de zaden goed opkomen, haal je het glas of plastic weg. Controleer tijdens het hele proces geregeld of de grond water nodig heeft.
Wanneer de zaden kiemen, verschilt per soort. In het algemeen geldt dat zaden die direct van de plant komen, vrij snel zullen kiemen. Zijn zaden in kiemrust, dus al een tijdje droog bewaard, dan kan het wel eens lang duren. Er zijn zelfs soorten die eerst een koude-impuls nodig hebben, dus daar moet ‘de vorst overheen’.
Wanneer het zaaisel opkomt, begin dan niet te snel met verspenen. Laat de plantjes eerst wat wortels vormen, voor je ieder plantje in een aparte pot met biologische potgrond zet. Daarin kunnen ze rustig uitgroeien.
Zolang het niet vriest, kun je de jonge planten in de volle grond zetten. Daar zullen ze meer wortels vormen. Als het echt gaat winteren, gaan alle planten in rust. Pas in het voorjaar krijgen ze een groeispurt om dan volop te gaan groeien en bloeien!
Jonge planten in potten met biologische potgrond
Activiteiten voor kinderen
1. Verzamelen en zaaien
Verzamel een aantal verschillende zaden van planten in je omgeving. Maak potten of bakken gereed en zaai de zaden. Het is de uitdaging om de zaden helemaal te laten uitgroeien tot bloeiende planten.
2. Houd een logboek bij
Kijk geregeld hoe het met de zaden gaat. Wanneer komen de eerste groene blaadjes te voorschijn, wanneer zie je een stengeltje etc. Schrijf iedere nieuwe ontwikkeling op en noteer de datum erbij. Het wordt nog leuker als je er tekeningen bij maakt of er foto’s bij plakt.
3. Filmpjes
Bekijk filmpjes over zaden en kiemende planten via Schooltv en/of YouTube.
Filmpjes: Kiemen – zaden kunnen kiemen, Hoe groeien uien? Het hele groeiproces van zaadje tot ui, Hoe groeit een paardenbloem? Kastanjes – Een kastanje wordt een kastanjeboompje
Tekst: Marlies Huijzer
Foto’s: Martin Stevens
https://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2021/10/planten-in-potten-MSD-20200129-396973.jpg17072560secretariaathttps://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2019/11/1b-wit-zonder-tekst-216x300.pngsecretariaat2021-10-14 12:03:302021-10-16 09:05:19#83 Ga mee naar buiten! – Zaaien en kweken
Als StadsOase vormen wij een coöperatie met een gedeeld enthousiasme voor natuur, stedelijke ecosystemen en avontuurlijk spelen. Deze vertalen we sinds 2015 in het vergroenen van o.a. schoolpleinen en speelterreinen in de regio (Zuid-Holland). Aan de hand van inspirerende voorbeelden, onze eigen creativiteit en met vallen en opstaan, hebben wij onze visie, stijl en werkwijze gevormd, die we blijvend door ontwikkelen.
Met de natuurlijke speelterreinen die wij aanleggen, laten wij kinderen spelenderwijs vertrouwd raken met natuur, en opgroeien in een gezonde omgeving die beweging stimuleert. Veel van de door ons ontwikkelde terreinen zijn openbaar en ingericht als een ontmoetingsplek voor jong en oud. Hiermee hopen we een steentje bij te dragen aan een sociale en duurzame samenleving.
Naast speelterreinen nemen wij ook andere groenprojecten ter hand die passen bij onze sociale en natuurlijke visie, bijvoorbeeld natuurlijke privé tuinen en tuinen bij senioren complexen. In onze projecten hechten we veel belang aan biodiversiteit (inheems aanplanten, habitat), duurzaamheid ( o.a. materiaalkeuze, hergebruik, waterhuishouding, logistiek) en sociale inclusiviteit (betrekken, leerlingen/leerkrachten, buurt en gebruikers). We bieden onze klanten een totaalplaatje van voortraject (inspraak, ontwerp, adviseren, hulp bij financiering) tot aanleg en onderhoud en merken dat dit zeer gewaardeerd wordt.
In de toekomst zouden we graag ook betrokken zijn bij wat grootschaliger projecten op het gebied van ecosysteem herstel, duurzame voedselproductie etcetera, ook buiten de stedelijke omgeving.
” …. dat het hart van de mens zich verhardt zodra zij van de natuur afdwaalt…. dat gebrek aan respect voor groeiende, levende dingen resulteert in gebrek aan respect voor de medemens. … dat wij uit de natuur de waarde en kracht van diversiteit kunnen leren… en dat het tijd wordt dat wij dit in ons dagelijkse (samen) leven een plek geven. Dit is wat de heemvolkeren zien als zij naar onze Westerse maatschappij kijken ( uitspraak Lakota indianen) Een richtingaanwijzer dus om ons uit het labyrint terug te knokken naar de hoofdweg. Hoe werkt dit in de delta van onze Hollandse realiteit?
In de slootkant & bermen is deze blauwdruk bij flora en fauna nog altijd aanwezig: hoe groter de soortenrijkdom hoe sterker de overlevingskans- groei bloei vermeerdering en bijbehorende Niche die nodig is om te overleven. Welk systeem van denken en (samen) leven spiegelt de natuur ons voor? De mens volgt de natuur of andersom- wie is eigenlijk leidend en wie volgend? Zonder na te denken volgen wij als vanzelfsprekend eb & vloed, dag & nacht… en in de winter laten wij het wel om een zomerjurk aan te trekken. Wat is erop tegen om op veel meer terreinen de natuur als blauwdruk te volgen?
Tijd om te snoeien lijkt mij, terug stappen naar de kracht vanuit wortel en stam. Terug in de geschiedenis- zevenhonderd jaar –werd de urgentie van verandering ook zo gevoeld: de Renaissance ( letterlijk wedergeboorte) Leonardo da Vinci leefde het ons voor: hij ging naast een rivier zitten om te zien hoe de stroom van het water liep, observeerde de vleugels van een vogel en het vallen van een steen. Hij tekende alles wat hij zag om zijn eigen observaties oplettend te volgen en zo puur mogelijk weer te geven. Zo spiegelde hij ons nieuwe beelden voor waar nog geen woorden voor bestonden.
Zie het als een inburgeringscursus, een zoektocht naar een nieuwe gezamenlijke taal. Het is weer tijd om “van het padje af te gaan en buiten de lijntjes te kleuren”. Ofwel de wereld om je heen af te pellen naar “loose parts” om nieuwe combinaties mogelijk te maken. Kijk ter inspiratie eens naar het TV programma “Anna`s brains”- maandagavond 20.25 uur- NPO 3.
En wie zijn dan de helden van onze eigen tijd? Puur persoonlijk natuurlijk maar ik neem jullie graag even mee naar mijn helden 2021: de ontwerpers van de Dutch design week. Mijn kleinzoon van 13 jaar noemt hen de uitvinders en gelijk heeft hij. Zij zoeken met het thema “The Greater Number” een antwoord op de ongebreidelde groeiverslaving. Centraal staat het zoeken naar en ontwerpen van systemen waarin natuur, welvaart, zorg en gelijkheid een geheel vormen- inclusief en divers. De bomen kunnen immers niet ongestraft de hemel in blijven groeien. Zo zijn ”M`n liefje m`n liefje wat wil je nog minder/ It`s in our nature en One size won`t fit all “ richtingaanwijzers die beter aansluiten bij onze tijd.
En de andere held van 2021 ben je natuurlijk zelf, want daar kan het alleen vandaan komen. Zoek het dan vooral niet te ver, beperk je tot onder je voeten- boven je hoofd, naast je, achter je en voor je.Een simpel voorbeeld: ….gisteren in de bus op weg naar Leiden viel mijn oog op twee knoppen naast elkaar op dezelfde hoogte: eentje met een plaatje van een oude man met een stok en een rode stopknop voor “gewone” mensen- “waarom” vraag ik mij dan onmiddellijk af. Vervolgens- op het perron- zie ik op de display dat mijn trein op alle stations naar Leiden stopt.… maar waarom in vredesnaam deze trein een Sprinter noemen? Dan voel ik mij toch echt vreemdeling in eigen land.
Nee…. dan toch maar weer terug naar onze allerkleinsten. Die zodra zij kunnen praten ons het hemd van het lijf blijven vragen, niet op zoek naar de spelregels van het leven maar naar de natuurlijke verbindingen meegekregen in hun DNA. Ik wil jullie uitnodigen “het waarom vragen” niet af te leren en ongehoord, schaamteloos een leven lang door te blijven vragen naar het waarom- waarom- waarom en hoezo?! Wat zie je en wat valt je op, opnieuw leren kijken en natekenen. Je bewust worden van je eigen manier van denken en dit onder woorden leren brengen. Jezelf gaan begrijpen en realiseren wat je hierbij allemaal overslaat. Want wat jij ziet, ziet een ander niet- wat jou boeit, boeit een ander niet. Soeverein en anders durven zijn en vanuit die laag pas delen met anderen…. dat is de diversiteit die bedoeld wordt.
De realiteit redt altijd hoe beschamend de correctie ook is, maar als het niet gaat zoals het moet dan moet het maar zoals het gaat. Daarom tekende Leonardo Da Vinci wat hij zag want voordat je het weet ben je bezig met te bedenken wat je ziet. Verandering gaat namelijk vanzelf in de natuur, en volgt het autonoom proces van het leven zelf. Onze opdracht is opnieuw nauwkeurig te observeren hoe de opgebouwde potentie- zonder te pushen- eigen vorm aanneemt. Met lef en verlangen zoeken naar nieuwe aantrekkelijke vormen, nieuwe inclusieve ideeën gekoppeld aan de natuurwetten, die geen antwoord geven op hoe iets werkt maar hoe iets blijft werken omdat het leven er weer doorheen mag klotsen.
Of is onze angst voor verandering groter dan de nieuwsgierigheid naar wat wij niet weten?
Auteur: Jeanette van der Meulen
https://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2021/10/Kastanje-IMG_6187-rotated.jpg24482448secretariaathttps://www.springzaad.nl/wp-content/uploads/2019/11/1b-wit-zonder-tekst-216x300.pngsecretariaat2021-10-12 13:36:402021-10-14 17:01:02#83 Column: Ik zie ik zie wat jij niet ziet. En dat is……
