Wat is dat toch…. die onverwachts rijke momenten waarin elk detail van het hier en nu glashelder in het spotlicht lijkt te staan? Het trof mij afgelopen week weer in het Anthonie van Leeuwenhoek ziekenhuis, waar een aantal artsen voor hun dienst piano speelden in de centrale hal te midden van alle bedrijvigheid. De verschillen vielen weg tussen dokter & patiënt, ziek & gezond, vreugde & verdriet, leven & dood. Steeds allebei gelijktijdig aanwezig maar juist hierdoor kon het volle licht op de heelheid vallen. Verbindingen van het leven zelf, de gloed van liefde & schoonheid dwars door de pijnlijke realiteit van het ziek zijn heen. 

Door: Jeanette  van der Meulen

Ieder mensenkind herkent deze heelheid en heeft dit als bruidsschat bij de geboorte meegekregen. Elk leven op aarde kan namelijk alleen vanuit deze verbindingen overleven: groeien, bloeien en vermeerderen. Darwin koesterde een levenslange fascinatie voor de verbindingen in de plantenwereld. Zijn uitspraak: “het heeft mij altijd genoegen gedaan dat ik planten heb kunnen verheffen tot het stelsel van levende wezens” geeft aan dat hij de logica van de plantenwereld uiterst serieus nam. Hij legde onderzoek en conclusies vast in zijn boek “The Power of Movements in Plants”. Hierin maakt hij aannemelijk dat planten intelligent zijn. Intelligentie als eigenschap van het leven zelf die de simpelste eencellige organismen moeten bezitten om te overleven. Zonder intelligentie kan geen leven zijn en het overleven bestaat volledig uit het leggen van verbindingen. 

Ook bij onze kinderen? Wij kennen het allemaal, zodra een kind ook maar enigszins leert praten, stelt het “waarom vragen”. Ouders worden er knettergek van, want zelfs bij de simpelste kleine details ligt het waarom op de lippen van hun kind. Nou is het ook nogal confronterend, als ouder word je immers door de niet aflatende stroom aan vragen nogal heftig geconfronteerd met wat je allemaal niet weet. Maar even terug naar de kinderen, heb je er wel eens bij stil gestaan wat de reden kan zijn dat het eerste wat hen boeit het “waarom” is- een fenomeen op zich toch? Is het “waarom” niet hetzelfde als vragen naar verbindingen? Zou het zo kunnen zijn dat elk mensenkind dit net als de planten en de dieren in het DNA meekrijgt als belangrijke tool om de levensstroom te volgen? En wij als volwassenen deze verbindingen pas gaan herkennen zodra wij weer “waarom vragen” gaan stellen, vragen vanuit verbinding naar de verbindingen. 

Een van de exemplaren uit de soortenrijkdom van Darwin is springzaad: een eigenwijs en eigenzinnig plantje dat steeds weer verrast als je de rijpe peultjes aanraakt en de zaadjes onder je handen voelt wegschieten. Een lang bloeiend, eenjarig plantje dat zichzelf uitzaait en elk jaar op een andere plek opkomt. Nieuwsgierig speels levendig en beweeglijk. 

“Springzaad”-  oprichtingsdatum 10 november 2021- een open kennisnetwerk- 20 jaar lang. Bijeenkomsten, werkbezoeken, lezingen, excursies en ja dan schieten bij mij direct waardevolle her-inner-ringen naar boven aan Texel- Berlijn, het Waterloopbos in Markenesse- “De wildste tuin Netl” in Kraggenburg met Bob Crebas, het Borkener Paradies. 

De dieren –en plantenwereld bieden ons een variatie aan bewezen solide open netwerken: een netwerk als een zwerm vogels of een school vissen waar ieder een vaste afstand van elkaar houdt maar wel dezelfde richting op gaat, een netwerk als een bos waar de communicatie via de schimmels verloopt, als een bijenvolk- een mieren kolonie of als een roedel wolven. Waarmee staat of valt de kracht van een open netwerk? Naar mijn idee is het allerbelangrijkst het volgen en (door) ontwikkelen van verbindingen en een diversiteit met wederkerige relaties. Dit maakt namelijk sterker en spreidt risico`s.

Springzaad kan vanuit haar eigen “natuur” niet anders zijn dan een krachtig en levendig kennisnetwerk, waar elk jaar de zaadjes vrolijk alle kanten opspringen en met de seizoenen mee een nieuwe voedingsbodem zoeken. Het springen en de veerkracht zelf is de kwaliteit van Springzaad. Flexibel en nieuwsgierig hooguit voor een jaar wortelen en vervolgens loslaten. De opgedane ervaringen & lessen ten dienste van het geheel stellen en gul mee laten springen met het zaad. Experimenteren en spelenderwijs leren zoals kinderen of jonge vosjes. En last but not least, structureel vernieuwen en “de randen” benutten zodat nieuwe invloeden een kans krijgen. Zo kan het feest van Springzaad een lichtvoetige beweging blijven, vrolijk rond huppelend met alle vragen naar “wat wij niet weten” op het puntje van onze tong. Simpelweg omdat dit resulteert in sterke levensvatbare verbindingen. 

Voor nu een zomerse groet van mij en tot 18 september aan het strand van Bergen aan Zee. Waar wij weer een zandkasteel bouwen en spelenderwijs luchtkastelen verkennen. De vloed zal ongetwijfeld ook dit jaar het kasteel 2021/ 2022 weer meenemen, maar het beeld van verschijnen & verdwijnen, van meebewegen & teruggeven aan de natuur zit zeker weten in het DNA van Springzaad. 

Groene ontmoetingsplek tussen insectenhotels

Langs de Bosbaan in het Amsterdamse Bos is in mei 2021 een muziekweide gemaakt. 

Voorbijgangers kunnen daar met gevonden of meegenomen stokken gestemde percussie-instrumenten bespelen. De basis is een metallofoon. Deze bestaat uit 25 gestemde zware stalen ‘toetsen’, gemonteerd op robinia stammen, met achter elke toets een corresponderende resonantieholte.

Er omheen staan drie bankjes met percussie- elementen en stammen waarin gaten zijn geboord voor insectenhotels.

Het concept is van Hans van Dorp. Het kon worden uitgevoerd dankzij Hans Nijmeijer en Gemma Web, in opdracht van de Gemeente Amsterdam. 

Lees meer>

Het openingsconcert is gepland op 16 september 2021 om 16.00 uur. Momenteel wordt er aan arrangementen voor vier muzikanten gewerkt. Meestal eindigt het concert, bij dit soort instrumenten, in een finale met het publiek.

De metallofoon is gestemd in twee octaven, chromatisch, van c 4 (midden C op piano) t/m c 6. Omdat de stammen zo’n 80 cm uit elkaar staan, wordt het spelen van Paganini een uitdaging. Je moet dan heel hard kunnen rennen, of goed samenwerken.

Op de bankjes zijn pentatonisch gestemde xylofoons (met houten toetsen) en metallofoons geplaatst. De xylofoons gaan door weersinvloeden onvermijdelijk wat vals klinken, de metallofoons kunnen heel lang op toon blijven. Er zal enig onderhoud nodig zijn aan de ophanging en de resonantieholtes. Die eens in de paar jaar nakijken, schoonmaken en eventueel dempingsrubbers vervangen moet voldoende zijn. De verwachte levensduur van de metallofoons is 30 jaar.

De eerste metallofoon van dit type is gebouwd in mei 2011 in het Diemerbos, op initiatief van en in samenwerking met de helaas vorig jaar veel te vroeg gestorven Huub van der Laan. 

Voor locatie, zie hier

Tekst en foto’s: Hans van Dorp