#92 Even voorstellen: Partner Jeroen Charpentier | Charp.nl

,

Vormen en beheren van speelnatuur, natuurtuin en landgoed, staat in de ondertitel van ons bedrijfsnaam.

Het woord “speel “ is er 12 jaar geleden tussen gezet, vanwege onze eerste speelaanleiding die we gebouwd hebben in Ermelo.

Sindsdien is er heel veel gebouwd met hout, steen en staal: Speelaanleidingen waarin kinderen zich uit kunnen leven, hun grenzen mogen opzoeken en verleggen en het recht hebben om te vallen.

De grenzen opzoeken wil zeggen dat je er soms overheen moet, anders weet je nooit waar je grens ligt.

Zo is er in de loop van de tijd een extra poot ontstaan aan het bedrijf, wat veel plezier geeft.

Wij (de bouwers) hebben mazzel, omdat wij als eerste mogen spelen met hout en als het klaar is,dragen we het aan de gebruikers (vooral kinderen) over.

Voor mij voelt het ook zo. Als we bouwen is het van ons en als het klaar is, verlaten wij het eigenaarschap en geven het over aan de kinderen. Zo hoort het ook.

Als mensen aan mij vragen, wat doe jij eigenlijk, vind ik het altijd moeilijk om daar antwoord op te geven. 

Hovenier voel ik mij niet, omdat ik dat associeer met de ‘traditionele hovenier ‘. Een tuin ontwerpen, maken, aanplanten en zo houden door schoffelen, harken, snoeien, weer compost inbrengen etc. is niet zo mijn ding. Ik zeg wel eens, als ik als traditionele hovenier moet gaan werken, stop ik acuut.

Ecologisch hovenier dan!

Dat klinkt al beter, maar dekt de lading ook niet omdat ik veel meer doe dan ecologische tuinen aanleggen. Het mooie van ecologisch tuinieren vind ik dat, wanneer je klaar bent met het vormen van de tuin, het proces pas begint. Ik kom nog in tuinen die ik 20 jaar geleden heb gevormd en ze zijn nog steeds mooi en naar tevredenheid van de bewoners.

Landschapsbeheer misschien?

Werken in het landschap voor particulier of overheid en samen met vrijwilligers iets onderhouden of induceren geeft veel voldoening. Het vlechten van hagen, hakhout beheer, maaibeheer en het geven van cursussen is prachtig om te doen. Met een gezamenlijke horizon is daarbinnen de diversiteit een zegen.

Je doet toch ook wat met hout, vragen ze dan.

We doen zeker ook veel met hout. Dat is de basis van de speelaanleidingen, daarnaast maken we banken, tafels, ecostammen, houten schuurtjes, landhekken en nog meer leuke dingen. 

Het is prachtig om te zien hoe we soms met een aanhanger vol krom hout aan komen rijden, waarvan men dan zegt: ‘Wat is dat voor een brandhout?’ Maar na een paar dagen staan ze versteld, wat je allemaal met ‘ brandhout’ kunt maken 🙂

Dit is allemaal leuk en aardig, maar wat het meest essentiële is, is de samenwerking met collega’s. Ik had het daar al over: ‘met een gezamenlijke horizon, waarbinnen diversiteit een zegen is’.

Dat maakt het werken met collega’s zo ontzettend belangrijk. Samenwerken waarin voorop staat dat je dezelfde horizon hebt, elkaar blindelings vertrouwt en elkaar veel vrijheid geeft binnen de kaders die er zijn in een opdracht. Zo ontstaat er een mooi dynamisch proces waarin je elkaar blijft inspireren, zodat je weer nieuwe dingen verzint. 

Die inspirerende samenwerking komt het meest tot uitdrukking bij opdrachten zoals we die jaren in België hebben gedaan, want hier kwamen ook de overnachtingen bij, waardoor je dagen op elkaars lip zit met werk en eten, drinken, slapen, opstaan, ontbijten enz.. 

We vormen dan een hecht team van soms wel acht mensen, van verschillend pluimage (Allemaal ZZPers), die vaak in groepjes een deelopdracht uitvoeren. Elk ploegje krijgt een tekening, gelimiteerd hout 🙂 en de locatie en uitleg hierover. Na overleg gaat iedereen aan de slag. Tussentijds is er tijd voor overleg waar nodig. Het motiveert enorm als ieder zijn verantwoordelijkheid neemt en zijn eigen creativiteit kan inzetten  voor zo’n deelproject.  Vrijheid is daar een zeer belangrijke factor in.

Met vriendelijke groet,

Jeroen Charpentier

www.charp.nl

#92 Beeldverslag bijeenkomst regionale consulenten Speelnatuur in Zaandijk 29 sept 2023

, ,

Wil je meer weten over het werk van het Springzaad expertisenetwerk Regionale consulenten of ben je geïnteresseerd om deel te nemen, neem dan contact op met het secretariaat.

Bijeenkomst Expertise Netwerk Groene Schoolpleinen en Regioconsulenten  

We beginnen deze aanvankelijk grijze maar droge vrijdagmiddag 29 september in Zaandijk met een rondleiding van Marc over de buitenplaats van basisschool Het Schatrijk in Zaandijk. 

We zijn allen speelnatuur consulenten en lopen met die achtergrond en insteek over het in gedeelten aangepakte schoolplein. Jan de Vries die vanaf begin betrokken is bij de aanpak en daadwerkelijke uitvoering van het school’plein’ is aanwezig en licht het e.e.a. toe. Het is vrijdagmiddag een groep kinderen is met een begeleider naast het terrein van de school een vuurtje aan het stoken, om houtskool te maken. Een volgende vrijdagmiddag gaan ze hiermee aan het tekenen.  

We discussiëren aan de hand van een praktijksituatie hoe je het zou aanpakken, met het oog op speelveiligheid en acceptabele risico’s. Het dilemma van gebruik van water op het terrein, om mee te spelen is ook een onderwerp van het gesprek. 

De boeiende gesprekken en uitwisseling van ervaringen en inspirerende voorbeelden zetten we binnen voort. Er komen boekentips en mooie praktijkvoorbeelden van aanpak aanleg en vervolgen heel belangrijk onderhoud van een aangelegde groene buitenruimte voorbij.

De zakelijke kant van deze dingen, samenwerking met partners onderling maar ook met andere organisaties. Wat vinden we daarvan, hoe staan we erin. Wat willen we uitdragen, waarin onderscheiden we ons.

Vooral ook: Hoe betrekken we kinderen en ook ouders leerkrachten betrokken bij de trajecten. 

Hoe krijgen we ze gemotiveerd om eraan mee te werken en wellicht te onderhouden, ermee te spelen kortom: al het groens ‘tussen de oren’. 

Maak een buitenruimte die aantrekkelijk is om te gebruiken voor de lessen. Veel aanbod, van van alles zodat er voldoende aanleidingen zijn om weer een lesje aan te koppelen. 

Fantaseer er op los, wat betreft het beginstadium (voor aanleg) Met name in ontwerp kan alles, daarna kijken we wel of het iets praktischer opgelost moet worden (realisatie). Vooral veel diversiteit in ideeën brengt het tot een rijk plan. Realiseer het met aandacht, gevoel en veel handen als het even kan. Grote betrokkenheid en groeiend besef maakt dat de kans op slagen, nl. dat het gebruikt gaat worden, gaat leven en in stand wordt gehouden (onderhoud) groter. 

Een geslaagd groenblauwe buitenruimte is nooit AF natuurlijk, het groeit en ontwikkelt. 

Met het aanleggen van meer groenblauw en aanleidingen voor spel, begint het pas! 

Gebruik met het door ontwikkelen en de lessen van alles wat voorbijkomt, de seizoenen, dieren, planten en beweeg er vooral heel veel bij!

Samen zorgen voor fijne omgeving om te verblijven, om in te werken en te spelen.

#92 Uitreiking Rob Leopold & Hein Koningenprijs aan kunstenaar Chantalla Pleiter

, ,

Op zaterdag 7 oktober werd voor de tweede keer de Rob Leopold & Hein Koningenprijs uitgereikt. Deze wisseltrofee is bedoeld voor vernieuwende initiatieven in het natuurrijke groen. 

De prijs ging ditmaal naar kunstenaar Chantalla Pleiter. Zij zet nieuwe media in om andere, nieuwe doelgroepen te bereiken. Met haar project ‘Biodiversity in Augmented Reality’ laat zij planten hun eigen verhaal vertellen. Op aanstekelijke wijze maak je kennis met de veelzijdigheid van de natuur. Deze vorm is heel geschikt om ook jongeren te bereiken en hen het belang van biodiversiteit te laten ervaren. De prijs bestaat uit een beeldje, gemaakt door Hester de Beus en en ditmaal, heel toepasselijk, het boek Flora Batava.

De prijs is genoemd naar Rob Leopold (in 2005 overleden schrijver, dichter, filosoof en inspirator van onder meer natuurtuinen) en Hein Koningen (voormalig hoofd van het Amstelveense heemgroen en oud-voorzitter van Stichting Oase). Beiden hebben, elk op hun eigen wijze, een grote bijdrage geleverd aan het denken over, stimuleren en realiseren van natuurrijke tuinen en parken. De Rob Leopold & Hein Koningenprijs wordt uitgereikt aan jonge mensen die de natuurrijke leefomgeving op bijzondere wijze bevorderen.

In 2018 werd de prijs voor de eerste maal uitgereikt aan Jasper Helmantel en Jojanneke Bijkerk van de Cruydt-Hoeck. Zij ontwikkelden  groot sortiment wilde plantenzaden en wilde planten, beschikbaar voor professionals en particulieren. Samen met hun team adviseren zij over de toepassing van inheemse planten. Ook stimuleren zij allerlei initiatieven op het gebied van biodiversiteit.

De prijs werd ditmaal uitgereikt tijdens de tweede Oase Netwerkdag. In het Oase Netwerk werken organisaties samen die zich bezighouden met de natuurrijke leefomgeving. Dit zijn Vakgroep Wilde Weelde (ecologisch hoveniers en ontwerpers), Stichting Springzaad (speelnatuur), Samenwerkende Natuurrijke Tuinen en Parken (SNTP) en Stichting Oase (o.a. uitgever tijdschrift Oase). Door kennis te delen, scholing en gemeenschappelijke activiteiten aan te bieden, werken zij samen aan meer biodiversiteit in de woonomgeving.

#92 Column: Nieuwe & eeuwenoude verhalen

,

Text: Jeanette Vermeulen

Wie kent het boekje “ Wij gaan op berenjacht” niet? Er is inmiddels een hele generatie mee opgegroeid. De wat oudere kinderen lezen het nog wat graag voor aan de jonkies, die er geen genoeg van kunnen krijgen. Vooruit… één coupletje dan, gewoon omdat het zo leuk is. 

Wij gaan op berenjacht

We gaan een hele grote vangen

Wat een prachtige dag!

Wij zijn niet bang. 

O jee! Een rivier!

Een diepe koude rivier

Wij kunnen er niet bovenover

Wij kunnen er niet onderdoor 

O nee! 

We moeten er dwars doorheen. 

Plenserdeplons!

Plenserdeplons!

Plenserdeplons!

Dit piepkleine verhaaltje waarin vier kinderen met hun vader op berenjacht gaan, is één groot pleidooi om buiten gebaande paden te gaan. Nergens een richtingaanwijzer, een weg, een pad of een brug … “O nee! We moeten er wel dwars doorheen!” En dat betekent  sneeuwstormen, kolkende rivieren en een diep donker woud trotseren. Uitproberen en nieuwsgierig zijn naar het onbekende, obstakels overwinnen  en samen een unieke ervaring opdoen. Een krachtig verhaal in een notendop. 

Kinderen zijn van nature nieuwsgierig, als een kind niet onderzoekt is het ziek. Van jongs af aan is het sowieso een ontdekkingstocht die vreemde nieuwe wereld in. Onderzoek zit ons dus allemaal in het bloed. De kunst echter is dit als belangrijkste vaardigheid centraal te blijven stellen, zowel thuis als in het onderwijs. Niet alleen als privilege voor de hoogbegaafde “plus-klassers” maar als basisrecht voor ieder kind. Vertrouwen krijgen in eigen logica en interesse en van daaruit unieke vragen leren formuleren.  Dit zou de speelse rode draad kunnen  zijn om de groter wordende wereld te omarmen en dit vervolgens in de volwassenheid nooit meer los te laten! 

Eeuwenoude verhalen: 

Kom, ik neem jullie mee op “Berenjacht” Naturalis in. Groep 8 heeft zich aangemeld voor de workshop “BewIJstijd” en schuifelt nieuwsgierig door de draaideuren naar binnen. Voordat wij naar de zaal IJstijd gaan, laten wij de kinderen de laatste vondst zien in de zaal Live Science. Nog maar twee maanden geleden, tijdens een bezoek aan de Marker Wadden, vond een meisje daar een eeuwenoud bot van een grottenleeuw in het zand. En kijk, daar ligt dat bot zo maar in de vitrine, eeuwenoud en Naturalis mocht het houden. Wauw… hebben hier in Nederland echt grottenleeuwen en mammoets rondgelopen?  Dan wordt het in één klap interessant en actueel en staat groep 8 open om op  “ Berenjacht”  te gaan in  Naturalis. 

Op naar de zaal IJstijd dan maar! Centraal prijkt een grote maquette, waarin zichtbaar is hoe Nederland er met een totaal ander ecosysteem 30.000 jaar geleden uitzag. Toen de Noordzee droog lag, ons landje een toendra was zonder bomen en onderdeel van de poolwoestijn die zich van Engeland tot en met Oost Siberië uitstrekte. Toen het ijs begon te smelten. stroomde de Noordzee weer vol, de Rijn had de loop van de huidige IJssel en de Maas was een grote stroom smeltwater waar kudden mammoets doorheen stampten.   

Rondom de maquette staan complete skeletten opgesteld van een mammoet, reuzenhert, grottenleeuw, wolharige neushoorn en een steppenwisent. Door de studenten paleontologie op Live Science bewerkt en in elkaar gezet  vanuit eerdere vondsten.  

De vragen van de kinderen buitelen over elkaar heen en worden veelkleuriger. Binnen een half uur zijn eeuwenoude verhalen springlevend en is de grond onder hun voeten definitief wakker geschud. 

Nieuwe verhalen: 

Wordt gezocht: nieuwe krachtige verhalenvertellers. Ik zie ik zie wat jij niet ziet …en wat zie jij? Niet langer gebaande paden of weetjes van internet plukken. Maar kinderen uitdagen zich vanuit authenticiteit een persoonlijke zoektocht toe te eigenen. Niet op zoek naar de spelregels maar nieuwsgierig naar wat je niet weet en aanhaken op de originele natuurlijke verbindingen. En echt die antwoorden vind je niet op internet, maar daarvoor moet je zelf op pad. Waarheden van nu kritisch onderzoeken, afpellen, bekijken en herijken. En dan kan het wel eens zijn dat de mogelijkheden elk voorstellingsvermogen te boven gaat en de nieuwe verhalenvertellers al actief zijn: 

  • Zoals de ekster, die op het dak van een Antwerps ziekenhuis de anti- vogelpinnen gebruikt om zelf een nest te maken, waardoor ongenode gasten zijn eieren niet meer uit het nest kunnen pikken. Dit nest wordt tentoongesteld in Naturalis. 
  • Zoals een unieke ontmoeting met ‘s werelds eerste officiële cyborg Neil Harbisson. Geboren met volledige kleurenblindheid heeft hij een antenne ontwikkeld en stevig op zijn schedel laten bevestigen. Met behulp hiervan zet hij kleuren om in tonen en kan hij zelfs infrarood en ultraviolet waarnemen. Hierdoor geeft Harbisson aan een sterkere verbinding met de natuur te kunnen leggen en zich beter te kunnen identificeren met dieren en planten. Jongeren tussen 12-18 jaar kregen 17 september in Naturalis de mogelijkheid hem hierop te bevragen. 
  • Zoals de jaarlijks terugkerende Dutch Design week met het thema “Picture This” ons voorstellingsvermogen wil masseren met voorbeelden hoe het anders kan als het anders moet.  

Wie gaat er mee op berenjacht?

Wat een weelde, eindelijk kunnen wij op expeditie. Wat een prachtige dag- wij zijn niet bang. We kunnen er niet bovenover We kunnen er niet onderdoor O nee! We moeten er wel dwars doorheen!  

#92 De waarde van een buitenleslokaal

, ,

De waarde van een buitenleslokaal

Het eerste buitenleslokaal, waar leerkrachten in de buitenlucht les kunnen geven, is een feit. In opdracht van de provincie Noord-Brabant heeft Petra Wevers, groencoach van KrachtigBuiten, dit bedacht. Voor het ontwerp werd samenwerking gezocht met architect Daan Bolier (Bolier Architecten).

Petra Wevers maakt zich sterk voor het buitenlesgeven als onderdeel van het dagelijks onderwijs en begeleidt scholen om hun schoolplein te vergroenen. Het is haar wens, als groencoach van KrachtigBuiten, dat scholen zo gemakkelijker en dus meer, zelfs in diverse weersomstandigheden, buiten lesgeven. 

In het voorjaar schreef Schoolpleinen van de Toekomst een prijsvraag uit. Alle Brabantse scholen mochten meedoen. De belangstelling was groot, 70 inschrijvingen maar liefst. Tijdens de Nationale Buitenlesdag kregen de kinderen van de Eindhovense Wethouder van Eupenschool te horen dat ze het buitenleslokaal hadden gewonnen. Reden voor veel gejuich op het schoolplein en een extra leuke buitenles met Zapp presentatrice Janouk Kelderman. Het buitenleslokaal is uiteindelijk eind zomervakantie gebouwd. 

Het ontwerp van het buitenleslokaal is duurzaam en natuur-inclusief. Het is ‘n deels overkapte buitenlesplek die opgaat in het groene schoolplein en voldoet aan de uitgangspunten van ‘Schoolpleinen van de Toekomst’: Avontuurlijk, Natuurlijk, Klimaatbestendig en Gezond. 

Daan Bolier heeft de ideeën van Petra Wevers vertaald in dit cafetariamodel. Door de manier van schakelingen van daken, in de vorm van een blad, ontstaan er een of meerdere overdekte centrale buitenruimtes waar kinderen beschut tegen zon, wind of regen buiten educatief bezig kunnen zijn. Zo heeft een school de keuzevrijheid om naar behoefte het buitenleslokaal te bouwen op hun schoolplein. Dit ontwerp heeft ook een leerkrachtenmeubel, met afsluitbare kast en spoelbak. dat is aangesloten op water en elektra. 

De banken zijn van opgestapelde, verlijmde oude stoeptegels en aangevuld met zitjes van boomstammen. Ook zijn er een krijtbord en een educatiebord,  met de zoekplaat “Ontdek de dieren op en rondom het schoolplein’, gemonteerd. Natuurillustrator Jasper de Ruiter heeft dit educatiebord ontworpen waarop de dieren staan die  onder begeleiding van Petra met kinderen van de Wethouder van Eupenschool bij elkaar zijn gespeurd. Ook heeft Petra Wevers met twee leerlingenraden gesproken over het ontwerp. Daaruit kwam het  idee naar voren om  buitenleskussentjes voor op de stenen banken te maken van oude boodschappentassen met natuurprints.  Atelier UnIK uit Breda heeft dit idee uitgevoerd. 

Voor deze pilot werd door Woetz Speeltoestellen een bouwpakket geleverd, met vier dakdelen, robinia palen en een leerkrachtenmeubel met afsluitbare kast met spoelbak en tafelblad.  Uitvoerder Martijn Beljaars, van Braat Groenbeleving, heeft dit bouwpakket ter plekke in elkaar gezet.  

Het buitenleslokaal is klimaatbestendig, omdat het kostbare regenwater wordt opgevangen door het groene dak en het overige regenwater in een regenton. Ook draagt dit bij aan meer biodiversiteit door de keuze van beplanting op het groene dak en de klimplanten die langs de robinia palen omhoog groeien. Het groene dak en later het begroeide pergola dak zorgen voor verkoeling tijdens warme zomerdagen. 

Deze buitenlesplek is een inspirerend voorbeeld voor andere scholen die meer met de buitenruimte van hun school willen doen. Het is een plek waar kinderen op een speelse en educatieve manier in de frisse buitenlucht kennis en ervaringen op kunnen doen met natuur, maar waar ook zeker andere lessen in passen, waar ontdekkend en bewegend leren mogelijk is. IVN Natuureducatie maakte het buitenleslokaal compleet met een leskist en een scholingstraject ‘Je buitenruimte als rijke leeromgeving’. 

Dit buitenleslokaal wordt rond de herfstvakantie feestelijk geopend in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven en provincie Noord-Brabant

De technische tekeningen van het buitenlokaal zijn gratis te downloaden op de site van ‘Schoolpleinen van de Toekomst’.  Petra hoopt dat veel scholen hiervan gebruik gaan maken. Als groencoach begeleidt zij de scholen graag bij het tot stand komen bij het verdere vergroenen en realiseren van een buitenleslokaal op het schoolplein. U kunt hiervoor contact met haar opnemen via www.KrachtigBuiten.nl .

Zie hier een publicatie van de Provincie Noord-Brabant: 

https://www.brabant.nl/actueel/nieuws/natuur-en-landschap/2023/wethouder-van-eupenschool-eindhoven-wint-buitenleslokaal

En dit in de nieuwsbrief van Natuur en Samenleving. Helaas staat hier dat het al geopend is, maar dat vindt later plaats als het educatiebord is geplaatst, de banken gelijmd zijn en de kussentjes geleverd. 

Tekst: Petra Wevers en Ity Busstra