Door: Pauline Leene

Afgelopen jaar werkte ik aan het plein van de Jenaplanschool in Haren, die sinds een paar weken Jenaplanschool ‘’t Wilde Woud’ heet, naar een boek van Tonke Dragt.

Eind 2022 werd mij gevraagd een ontwerp te maken voor het nieuwe plein. De school huisde op dat moment in twee gebouwen. Eén van die gebouwen zou worden afgebroken, de nieuwbouw kwam tegen het oude gebouw aan. Daarmee kwam een groot stuk terrein vrij.

De architect van het gebouw had al een ontwerp voor het terrein gemaakt, maar dat was niet precies wat de school bedoelde. Een groep enthousiaste ouders (waarvan een de opleiding Ecologisch Hovenier had gedaan…) en drijvende kracht juf Essienna hadden hun wensen en die van de kinderen, al in een paar tekeningen gezet.

Er bestond al een lijst met mogelijke subsidies, die doortastend aangevraagd werden door een aantal vooruitziende moeders.

Het idee erachter

Er was op dat moment een klein stuk groen plein, dat ‘De Torteltuin’ genoemd werd. Dit stuk hadden ze dertien jaar eerder ingericht met ouders en leerkrachten. Een van de ouders die destijds met visie heel veel energie heeft gestopt in de aanleg is de schoondochter van wijlen Kees Both. De basis zat dus goed!

Nu werd het met de nieuwbouw en andere plannen van de gemeente opgeofferd om ruimte te maken voor.… een parkeerplaats.

‘De Torteltuin’ was het eerste dat ik kreeg te zien: dit was het idee, of ik daar iets mee kon.

De tuin gaf een mooie indruk van wat ze voor ogen hadden: hoogteverschillen, een waterpomp en vooral veel groen. Prachtig!

De nieuwbouw was volop aan de gang gedurende 2023. Ik was bij een aantal overleggen aanwezig, om mijn plannen toe te lichten en te bespreken hoe het geheel vertaald kon worden naar het bestek dat er lag. De grote vraag was: wie doet wat en vooral wie betaalt wat.

Voor mij was daarin het belangrijkste: hoe blijven we bewaken wat we willen maken: een groene oase, waar aandacht is voor schoonheid en avontuur.

Quote juf Essienna

Ik ben op het ‘Wereldplein’ van Jenaplanschool  ‘De Lanteerne’ in Nijmegen geweest.

De naam ‘Wereldplein’ heb ik overgenomen als werktitel voor ons plein. Omdat ik hier op onze manier naartoe wil werken.

Aanleggen

In januari 2024 kon ik beginnen met de aanleg. De bron voor de waterpomp werd geslagen, met een verlengde buis zodat daar een heuvel omheen gemaakt kon worden.

Uit de fundering van het nieuwe gebouw kwam prachtige leemhoudende grond, die we gebruikten voor de heuvel voor de pomp. Met de kraanmachinist van de aannemer heb ik een paar weken lang een heuvellandschap gecreëerd van leemhoudend zand, teelaarde en het puin uit de bouwweg die t.b.v. de bouw was aangelegd. Soms hele dagen, soms een paar uur om nog wat aanwijzingen te geven zodat hij weer verder kon.

Er ontstond een prachtig heuvellandschap, waarin een kruipbuis verwerkt is en op een later moment een amfitheater gebouwd van de oude tegels die uit het plein kwamen en oude grindtegels uit een oprit in het dorp.

Materiaal voor de inrichting van het terrein

Voor de verdere inrichting heb ik een drietal enorme beukenstammen uit het dorp kunnen kopen, een lading eikenstammen besteld en een containerbak vol keien uitgezocht bij dezelfde aannemer die de kraan leverde.

Met de kraanmachinist heb ik de stammen en keien een plek gegeven. Tussendoor had ik contact met een speelinspecteur, om ervoor te zorgen dat alles op de goede hoogte en juiste afstanden lag. Om zo makkelijk door de keuring te rollen.

Naast het heuvellandschap maakten we een grote zandbak en met de leerlingen van groep 7 en 8 een prachtig mozaïek pad. De oude zandbakelementen gebruikten we om de zandbak wat knusser te maken.

Aan de andere kant van de school was de vroegere ‘Ontdektuin’, waar de aannemer een tegelpad heeft gemaakt omdat dit nu een druk belopen in- en uitgang werd. Om de tegels op te sluiten, hebben we beton gegoten en alle kinderen mochten mooie knikkers of andere schatten meenemen om erin te drukken. Zo ontstond het ‘Schattenpad’.

Fijne samenwerkingen: een feest

Wat een feest was dit om te maken! Met een kraanmachinist die steeds enthousiaster werd en flexibel genoeg was om hier en daar van mijn tekening af te wijken, omdat soms dingen gewoon ontstaan, of omdat de afmetingen van het terrein toch niet helemaal klopten. De kinderen hebben als dank een prachtige tekening voor hem gemaakt.

Terugkijkend door mijn appjes met juf Essienna straalt de goede samenwerking ervan af. Elkaar op de hoogte houden, snel beslissingen kunnen nemen, subsidies die geregeld werden waar ik dan af en toe wat info voor moest leveren, foto’s uitwisselen van het proces, de eerste hommel die gesignaleerd werd, goede schoenen-borstels die aangeschaft werden, leuke ideeën die we nog tegen kwamen ter inspiratie, de onaflatende energie waarmee de juf haar collega’s en ouders enthousiasmeerde.

Een directeur die ons in vol vertrouwen onze gang liet gaan waardoor ik snel kon schakelen als ik (plant) materiaal tegenkwam dat ik kon hergebruiken. Het energieke team dat met ouders op zondagen klussen aanpakte….

En ik heb gelukkig een aantal fijne collega-hoveniers, die dit werk ook prachtig vinden. Die snappen wat ik wil en meedenken bij het maken van speel-veilige constructies.

Een doorgaand proces

Ik ben nog niet klaar op het plein. Er moeten nog wat dingen getimmerd, nog wat (tweedehands) heesters geplant. Het is een proces dat doorgaat.

De kinderen komen nu met dingen die ze nog missen, zoals verstopplekjes. Die gaan ontstaan doordat de beplanting gaat groeien, maar we gaan ook nog meer intieme plekjes creëren.

Quote juf Essienna

We willen nog los materiaal als grind en schelpen. Daar hebben de kinderen behoefte aan, om te verzamelen en daar weer allerlei spel mee te verzinnen.

Op de heuvel hebben we geen paadjes gemaakt. Door het te laten gebruiken door de kinderen, zijn er spontane paden ontstaan die we nu officieel gaan maken, we gaan de beplanting wat beter beschermen zodat het niet een-en-al pad wordt.

De spontane paden zullen zelf ook wat versterkt moeten worden, voordat de regenachtige herfst begint.

Samen leren

Het spelen met los materiaal gaat nog niet zo soepeltjes. Er wordt dan toch mee gegooid of met takken geslagen. Hier wordt over gesproken in de klassen en het zal een onderwerp kunnen worden in het leerling-parlement: hoe willen we spelen op het plein, wat kunnen we met elkaar afspreken en hoe spreken we elkaar aan?

Zo is het groene plein een plek waar van alles naar boven komt waar je als schoolgemeenschap wat mee zal kunnen doen. Super leerzaam en een kans voor kinderen om hun rol te kunnen spelen in een gemeenschap.

Quote juf Essienna

Samen vieren, samen delen, samen spelen, samen leren. Kortom allemaal vaardigheden die het je gemakkelijker maken om de grote echte ‘wereld’ aan te kunnen.

Het spel

Inmiddels heb ik op een mooie zonnige dag kunnen zien hoe de kinderen spelen op het plein. Op het eerste gezicht vond ik het druk, er werd veel door elkaar gerend en gesprongen. Maar als je even stilstaat, zie je dat er allerlei spel ontstaat. In kleinere groepjes spelen kinderen hun spel. Ze rennen, voetballen, balanceren, verstoppen, zitten ergens rustig te kletsen, spelen met het water, maken dammetjes, leven hun fantasie uit. En alles gebeurt in hun eigen bubbel en bestaat naast en met elkaar.

Gedicht

Tijdens de Kinderboekenweek heeft een leerling van deze school de landelijke prijs gewonnen met haar gedicht. Dit gedicht gaat over haar plein!

Ik moet haar nog een hand geven en haar vertellen hoe fantastisch ik het vind dat ze dit zó prachtig heeft verwoord.

Het prijswinnende gedicht van Liva Knol vanJenaplanschool ’t Wilde Woud

MEESTER HEEFT HET

OVER BREUKEN

GELIJKNAMIG, JA HET ZAL

IK KIJK UIT HET RAAM

EN ZIE GROTE HELMEN

EN KNALORANJE HESJES

DIE MANNEN SJOUWEN

ZICH EEN BREUK,

HUN MACHINES

MAKEN MEGA HERRIE

IRRITANT

ER LIGGEN HALVE TEGELS

OF DRIEKWART, NOU HET ZAL

OINS NIEUWE PLEIN

EEN DIKKE BENDE

MET KNALORANJE HESJES

WAT IS DAAR NOU AAN

MAAR NU,

KIJK EENS

ZE ZIJN WEG

EN WAT DAAR IS

IS EEN PLEIN,

MET BOMEN, HEUVELS, KEIEN,

ZANDMAAR OOK TEGELS

ALLES

LEKKER SPELEN!