Ons Groene Schoolplein 

‘Ons Groene Schoolplein’ is de website en werkmethode over het educatieve gebruik van het groene schoolplein. Ooit ontwikkeld vanuit het Fonds1818 project, in Zuid Holland, waarbij o.a. Springzaad regioconsulente Marian Kathmann veel tijd en energie heeft gestoken in de ontwikkeling er van. Ruim een jaar geleden hebben we de website OGS in eigen beheer gekregen (nu eigendom Springzaad) en geheel geüpdatet. OGS bestaat uit een website met zo’n 150 concrete lesactiviteiten buiten, gerangschikt naar leeftijd, thema en onderwerp.
De activiteiten duren 15-40 minuten en zijn door de leerkrachten gemakkelijk zelf uit te voeren. Daarnaast hoort bij deze aanpak ook de beheer- en beleefkalender, een handig hulpmiddel om als leerkracht/team het educatieve gebruik van je groene schoolplein te verwerken in je onderwijsprogramma en structureel in te bedden. Er staan voorbeeld kalenders op de website en er is een uitgebreide handleiding te downloaden. Ten slotte hoort de training/ workshop ‘Onderhoud en beheer van je plein’ ook bij deze aanpak. Deze training is ook in de Fonds1818-tijd ontwikkeld, uitgevoerd en uitgebreid geëvalueerd. Een aangepaste workshop draait momenteel in Overijssel, waar we hem aanbieden aan leerkrachtenteams.


De Gezonde Scholenaanpak is een landelijke aanpak waarbij scholen
gestimuleerd worden een gezonde leefstijl verder uit te werken op
school. Zij doen dit door themagericht te werken en kunnen daarbij
themacertificaten en een vignet behalen. Nu is dat vooral nog ingericht
via meer bewegen, gezonde traktaties, gezonde voeding etc. Scholen
kunnen een paar keer per jaar een subsidie aanvragen bij Gezonde
Scholen, voor de inzet van zgn. erkende interventies; programma’s die
bewezen hebben op deze thema’s effect te scoren. Sinds enige tijd is het
thema milieu en natuur ook opgenomen binnen de Gezonde Scholen-aanpak.
Hiervoor is gezocht naar goede lesprogramma’s/activiteiten die hier
vorm aan geven. Het programma OGS van Springzaad kwam als één van de 5
pilots als veelbelovend naar voren. Na een uitgebreide screening is dit
programma nu goedgekeurd als erkende interventie! Dat is een geweldige
opsteker voor ons werk en zeker ook voor de groep educatoren die hier
zo hard aan gewerkt hebben. Met dit pakket zijn scholen in staat om hun
groene schoolplein ook educatief in te gaan zetten. Het is straks hier
te vinden op de website van Gezonde Scholen:

https://www.gezondeschool.nl/primair-onderwijs/gezondheidsthemas-en-criteria-vignet/milieu-en-natuur

auteur: Maike Nelissen

Dit artikel is bedoeld voor iedereen die met kinderen naar buiten gaat om samen van alles te ontdekken in de natuur. 

In de winter is alles in diepe rust… denken we vaak. Maar dat klopt niet, tenminste zolang er geen dik pak sneeuw ligt en het niet streng vriest, zijn er nog heel wat planten die gewoon doorbloeien. Kijk buiten maar eens goed. Niet alleen in tuinen zie je nog allerlei bloemen, ook in bermen, op speelterreinen en braakliggende landjes zie je groene en zelfs bloeiende wilde planten. Ga samen op pad om te kijken welke bikkels onder de planten ‘s winters gewoon doorgaan…  

Gevlekte dovenetel is echt zo’n taaie, die altijd maar bloeit. Tenzij het heel streng vriest..

 

Ontdek het! 

Natuurlijk bloeien de meeste soorten in het voorjaar en de zomer, ’s winters zie je alleen hun uitgebloeide bloemstengels.

Afbeelding met plant

Automatisch gegenereerde beschrijving
Heel decoratief!

Er zijn echter ook soorten die bijna het hele jaar bloeien. Als je daarnaar op zoek gaat, kun je meteen meedoen met de Eindejaars Plantenjacht van Floron. Klik op https://www.floron.nl/plantenjacht

Daar kun je een Zoekkaart Winterbloeiers downloaden waarop je ziet welke 15 planten je vrij gemakkelijk tegen kunt komen: madeliefje bijvoorbeeld en straatgras en ook duizendblad en vogelmuur. Je kunt ook een presentatie bekijken over deze planten zodat je ze nog beter kunt herkennen. Lees op de website wat je verder moet doen om mee te helpen met het onderzoek. 

Wist je dat er in 2020 in het zuidwesten van Nederland de meeste bloeiende planten werden gevonden? Hoe zou dat komen, denk je? Waren daar meer onderzoekers actief of was het daar zachter weer dan in de rest van Nederland?? 

Afbeelding met sneeuw, buiten, plant, groente

Automatisch gegenereerde beschrijving
Paardenbloemen kunnen wel tegen een stootje!

Afbeelding met grond, bloem, buiten, rots

Automatisch gegenereerde beschrijving
Madeliefje is ook zo’n stoere plant!

Rozetten

Al speurend komt je vast ook groene planten tegen die niet bloeien. Er zijn nogal wat soorten waarvan het zaad in de zomer kiemt. Aan het eind van de herfst hebben de nieuwe planten dan bladeren gevormd. Vaak staan of liggen die in de vorm van een bladrozet dicht bij de grond. Die planten zullen in de lente van volgend jaar uitgroeien en in de zomer bloeien. Planten die zulke bladrozetten vormen zijn bijvoorbeeld: distels, toortsen, vingerhoedskruid en verschillende soorten weegbree. Leuk om een lijstje te maken van zulke rozetplanten!    

Afbeelding met buiten, plant, sluiten

Automatisch gegenereerde beschrijving
Bladrozet van vingerhoedskruid fraai bedekt met rijp. 

Afbeelding met plant, boom, conifeer

Automatisch gegenereerde beschrijving
Speerdistel

Afbeelding met gras, buiten, groen, plant

Automatisch gegenereerde beschrijving
Grote weegbree

Activiteiten voor kinderen

1. Onderzoek 

Doe mee met de Eindejaars Plantenjacht van Floron. Kijk op de website hoe je dat kunt doen.  https://www.floron.nl/plantenjacht

2. Fotograferen

Je kijkt nog beter als je foto’s maakt. Later, thuis of op school, kun je de plant dan nog beter bestuderen. Ook kun je de foto’s gebruiken om een presentatie te houden in je eigen klas of in een andere groep over planten in de winter. 

Tekst: Marlies Huijzer

Foto’s: Martin Stevens

Ik bevind mij in de bevoorrechte positie dat ik slechts twee minuten lopen van het Paradijs af woon. Weliswaar de naam van het winkelcentrum bij mij in de buurt, maar toch! Bij de ingang op het plein staat een standbeeld  “De Engel”( zie foto) Ik moest haar leren kennen -dat is waar! Maar zoals nu tijdens de donkere dagen voor Kerst, geeft zij voor wie horen wil haar geheim prijs.  

Zo ook bij mij toen ik mij om half 5 over het schemerende plein haastte voor m`n laatste boodschappen.  Een rukwind trok aan mijn jas en ik hoorde “Pssst….heb je even tijd om naar mij te luisteren?” “Graag”, antwoordde ik….”ben benieuwd waarom jouw maker je de naam engel meegegeven heeft.” 

Haar verhaal stond bol van tegenslag en pijn, het tegenovergestelde van wat ik verwacht had. “Au”… zei ik meelevend en concludeerde…. “dus vanaf dat moment was je gehandicapt?” “Jazeker” vertrouwde zij mij toe, “ik had veel tijd nodig om te herstellen en realiseerde mij dat ik niet alleen nooit meer zou kunnen vliegen, maar dat ook mijn hoop vervlogen was. Totdat mij iets prachtigs overkwam. Het was net als nu tijdens de donkere dagen voor Kerst. Middenin de nacht, dwars door het nachtblauw heen, straalde een heldere spot wit licht regelrecht op mijn kruin. Ik voelde de warmte door mijn lijf trekken en elke cel werd geraakt. Even onverwachts als het gekomen was trok het zich terug. Wegebbend fluisterde het in mijn oor: “perfect hoef je niet te zijn lieverd, als je het licht maar door de imperfectie heen laat schijnen”.   

“Sindsdien voel ik mij heler dan ooit,” zei de engel, ‘ook al mis ik een kop en een vleugel! En dit wil ik doorvertellen aan iedereen die het horen wil.” “Dank je wel,“ zei ik ontroerd… “nu herken ik de engel in je en begrijp waarom jouw maker je deze naam meegegeven heeft.’  

Dit sprookje verhaalt over de kracht van het licht dat het samenspel met  het duister zoekt. Wij mensen weten van kleins af aan dat wij bang zijn voor het donker, maar ook alleen licht verdragen wij van nature niet. Een combinatie van licht & donker is altijd nodig voor zowel schaduw als vorm.  Contrasten horen  bij ons, dat is leven op aarde. Vandaar dat de engel in bijbelverhalen zichzelf altijd aankondigt met “Vreest niet!”.

Kerst anno 2021 … “Komt verwondert u hier mensen” … verwonderen over iets nieuws- iets prachtigs. Het kerstkind lijkt als eersteling een nieuwe tijd aan te kondigen, zoals in de natuur een nieuwe soort met gejuich ontvangen wordt. Maar zijn de engelen dan te vroeg ingevallen met “Vrede op aarde?” Ik denk het niet…  door hen werd  namelijk herkend en bezongen dat het eerste “zaadje” van vrede op aarde ingeplant was. Vervolgens moet elke nieuwe soort weerstanden opheffen en in tijd en ruimte voet aan de grond krijgen. Letterlijke betekenis van Jeruzalem is niet voor niets “nog te beërven vrede- ofwel de vrede die nog moet komen”. 

De manier waarop wij vrede proberen te bereiken moet m.i. wel tegen het licht gehouden worden.  Zolang wij namelijk de illusie blijven koesteren dat dit op eigen kracht bereikt kan worden, blijft de vrede onbereikbaar. Waarom nog langer tijd & energie verdoen en achter perfectie aanjagen- contrasten oplossen, te jij- bakken, te kissebissen & in wij/ zij denken blijven hangen? Laat los en laat je verbeeldingskracht de vrije loop, verbreed je basis naar meer waarheden- leg verbindingen en kijk opnieuw. Dromen zijn namelijk geen bedrog maar leiden ons naar een andere realiteit. Op zo`n manier leven is een stuk leuker, dan ga je verlangen naar verandering – vooruit stormen- want je weet dat er op je gewacht wordt. 

Zo hoorde ik Angela Merkel in haar afscheidsspeech uit de grond van haar hart iedereen bedanken voor het vertrouwen dat men in haar gesteld had. En als wens gaf zij ons mee:” Fröhlichkeit im Herzen”. Dit ontroerde mij, zo nederig en menslievend, zo respectvol naar alle contrasten.

Zou het echt zo kunnen zijn dat als wij onze contrasten in het licht zetten wij ons ook weer heler gaan voelen dan ooit tevoren? Zou het zo kunnen zijn dat dan vrede en verbinding tot leven komt en op aarde kan gaan groeien, bloeien en vermeerderen? Dat zou geweldig zijn!

Wij gaan een mooie tijd tegemoet waarin je de wonderen van de donkere dagen van Kerst kunt laten  rijpen en met verbeeldingskracht gaat inzien hoe dit in jouw leven gestalte kan krijgen. Dat wens ik je van harte toe… op pad gaan met een blij hart en een reset 2022. 

Jeanette van der Meulen

Het kan niet anders, dan dat jouw omgeving iets met je doet, je vormt, je raakt, je laat zien hoe het op dit moment, nu, in deze tijd, gesteld is met de wereld om je heen. Afhankelijk van wat je aangereikt krijgt, zal je leren, ontdekken en ervaren hoe de wereld eruitziet. Je spiegelt je in die wereld, je verbindt je met de plek waar je leeft, je ervaart en leert van wat de omgeving je biedt. 

Wat een wereld van verschil is het voor jouw ontwikkeling als je op je blote knieën, al kruipend in het gras, de Aarde leert kennen. Wat doet het met je als je met je handen in het zand mag knijpen, aaien, schuiven, wroeten, je blote voeten het verschil van kou en warmte voelen. 

Wat voor gevoel stroomt er door je heen als je het water van de regen op je lijf voelt tikken, natte handen krijgt van de dauwdruppels die van de planten afrollen of zo hard in een waterplas kunt spetteren dat het opspat tot op je neus.

Wat voor verrukking geeft het je als je de zon op je wangen voelt schijnen, de wind door je haren voelt gaan, het hoge gras waar je in rolt, voelt kriebelen aan je blote armen. 

Laten we jou, lief kind, de Aarde mee geven, de natuur teruggeven, de ervaringen teruggeven die jou verbinden met de Aarde en jezelf. Laten we de verbinding herstellen en de balans tussen leren uit een boek en leren door ervaring herstellen. Leren doe je vooral door eerstehands ervaringen, die beklijven in jouw lijf. Het zijn de gevoelde momenten van diepe verbinding, die jij vanuit je tenen tot in de wortelpuntjes van je haren beleeft, die tellen. 

Die ervaringen maken dat jij je hele leven, en dat is hopelijk nog lang, daar op terug kunt grijpen. Als kader, als steun, als ijkpunt. Omdat het zo wezenlijk van belang is dat jij ontdekt dat je deel uitmaakt van de natuur, dat je diep van binnen weet en terug mag vinden, dat jij natuur bent. Dezelfde wetten en ritmes gelden voor jou, jij bent niet anders.

Ik wens je toe dat jij zelf de natuur mag ontdekken, op avontuur mag gaan, een ontdekkingsreis mag maken in hopelijk een groene achtertuin of een plek in de buurt. Door te leren van de natuur, te eten uit de natuur, door je tempo aan te passen aan de natuur, zal je je zoveel meer in balans voelen. Ik wens je een plek toe waar jij je kunt verbinden met de vogels, de planten, de bomen en de elementen, waar jij met al je zintuigen de rijkdom van de natuur kunt ervaren. Het is zo nodig, nu meer dan ooit, jouw toekomst hangt ervan af.

Strijders voor de Aarde

Laten we strijders voor de kinderen van de Aarde worden, strijders voor de natuur die nog rest op onze planeet. Laten we ons met elkaar bewust worden dat we op een drempel staan en als we die over zijn, we niet meer terug kunnen. Laten we beseffen dat wat wij door te geven hebben aan onze kinderen, een kwetsbaar maar ook krachtig geheel is wat te allen tijde met ons in verbinding staat. 

Laten we strijders worden voor het leven, van ons en van onze kinderen. Dat betekent een geheel andere manier van leven dan je tot nu toe gewend bent geweest. Het betekent dat je achter je laat wat de Aarde geen goed doet, dat je laat varen wat de Aarde beschadigt, want daarmee beschadig je ook tevens de toekomst van de kinderen. 

Laten we strijders worden voor een goede zaak, namelijk een vruchtbare Aarde waarvoor onze samenwerking wordt gevraagd. Laten we op een vreedzame en natuurlijke manier recht doen aan onze kinderen, recht zetten wat nog recht te zetten is. Word je bewust dat we op het randje leven van een diepe kloof tussen mét de natuur leven of zonder natuur leven, wat betekent dat er helemaal geen leven meer is. 

Laten we strijders worden voor de natuurlijke Aarde die er nog is. Wees je bewust dat alles wat je koopt, kiest, doet en denkt, een afdruk heeft op de Aarde. Besef dat door de producten die je koopt je een hele keten in stand houdt die wellicht geen aandacht heeft voor het welzijn van de Aarde. Wees je bewust dat voor de voeding die je je kinderen geeft, misschien wel heel veel insecticiden nodig zijn geweest die van de bodem een dorre dode Aarde maken.

Laten we strijders zijn, krachtig opstaan om andere keuzes te maken, minder consumeren, meer delen en herstellen. Probeer je bij alles wat je doet je bewust te zijn welk effect het heeft op de toekomst van de Aarde en je kinderen. Elk insect dat sterft, treft ook de vogels, de roofdieren. Elke boom die gekapt wordt, treft ook de bodem, de diertjes en dieren die ervan leven. Wees je bewust dat elke actie een re-actie heeft die wellicht de natuurlijke kringloop verstoort en ook ons en de kinderen treft.

Laten we daarom strijders voor de kinderen van deze Aarde zijn, omdat het kan, omdat het niet anders kan. 

Door Ity Busstra