Verslag Springzaad excursie rondje Amsterdam

Op vrijdag 16 juni was het zover. Na de succesvolle excursie naar doorgegroeide groene schoolpleinen in de regio Den Haag een jaar geleden was dit jaar Amsterdam Zuid aan de beurt. Vijf verschillende parels van kersverse tot uitgegroeide speelnatuur bij scholen/ kindcentra en een speeltuin tussen de Zuid-As en Osdorp stonden op het programma. Een groepje enthousiaste Amsterdamse Springzaadpartners hebben een veelzijdig programma voor collega’s en gasten samengesteld. 17 deelnemers, waaronder drie collega’s uit Vlaanderen en Engeland fietsten uiteindelijk op een zomers blauwe dag door hartje Amsterdam van de ene verkoelende speelse oase naar de andere.

De dag begon op het groene leerlandschap van ‘Kindercampus Zuid-As’. Deze school heeft het bijzondere verhaal dat ze al twee keer verhuisd is! En wat extra bijzonder is, het groene schoolplein is steeds mee verhuisd! Het schoolplein wat er nu lag, was pas enkele weken oud… Het was gerealiseerd uit de materialen van het vorige leerlandschap! Onder genot van een warm drankje en een lekkere, gezonde versnapering kon je twintig Springzaders vol enthousiasme zien rondlopen in dit unieke landschap. Nadat er een klein uurtje rondgescharreld was en Jan van Schaik/ Zandraket (ontwerper en aanlegger) verteld had hoe het landschap tot stand was gekomen, vervolgde het gezelschap al fietsend door het Amsterdamse verkeer de excursie richting Humanistisch Kindcentrum de Wereldboom.  

Het groene schoolplein van ‘HKC de Wereldboom’ is ontworpen en aangelegd door ‘De Twee Heeren’. Barry Bimmerman van ‘De Twee Heren’, gaf tekst en uitleg over het ontstaan van dit schoolplein, het onderhoud, de toekomst en hoe het bedrijf en hij zelf een ontwikkeling doormaken. Zo schetste hij onder andere hoe hij en collega’s in de loop van de tijd langzaam van speelnatuur, met veel groen steeds minder groen realiseerden en zich bij nieuwe schoolpleinen stortten op grote en uitdagende speelelementen. Deze zijn de eyecatchers van de pleinen, maar verbruikten vaak zo veel budget, dat het groen uiteindelijk achterwege bleef. Dit vonden zij geen goede ontwikkeling, dus hebben ze bedacht om eerst de nadruk op het groen te leggen. Vervolgens is het veel makkelijker aanvullend budget te vinden voor gebouwde speelelementen. Zodoende werden de pleinen weer veel gevarieerder en groener.

Na het bezoek aan ‘de Wereldboom’ ging de groep verder naar de natuurspeeltuin ‘Plan West’, deze speeltuin is ontworpen door Sigrun Lobst/ Aardrijk in 2002. We werden ontvangen door Benito, al sinds jaar en dag beheerder van de speeltuin. De speeltuin is gelegen midden in de Baarsjes en was voor de transformatie naar natuurspeeltuin een gewilde plek voor jongeren om te hangen. Na een heerlijke lunch vertelde Benito over deze verandering en hoe hij ook ziet hoe de jeugd die sindsdien komt op de plek mee veranderd is: ander spel ontwikkelde, gevarieerder werd en betrokkener is bij de inrichting. Benito gaf daarnaast aan dat zijn ervaring is dat het nog steeds wel lukt om jonge kinderen uit een kansarme omgeving buiten te betrekken. Maar de oudere kinderen gaan dan toch liever voetballen, zou dat veranderen met de komende generaties die vanaf jongs af aan al betrokken zijn bij buiten/groen? 

Vervolgens stond het volgende schoolbezoek op de planning, een bezoek aan het groene schoolterrein van de ‘Huibersschool’. Het schoolplein is ontworpen, aangelegd en wordt onderhouden door Jan van Schaik. De deelnemers werden verwelkomt door Yvette van der Kolk, leerkracht op de school. Yvette heeft een klein klasje met kinderen die een grote taalachterstand hebben. Aan de hand van de groene speeltuin en ook de moestuin, die naast haar lokaal ligt, helpt ze de kinderen om zich de Nederlandse taal machtig te maken. Ze vertelde hoe een kind in het klaslokaal heel ingetogen is maar zodra ze bezig zijn in de moestuin helemaal enthousiast wordt en vol energie aan de slag gaat! Na het horen van dit mooie verhaal was het tijd om op pad te gaan naar de laatste school.

Dat was de ‘Osdorpse Montessorischool’, een groen schoolplein met een lange geschiedenis. De deelnemers van de excursie werden door Wout van Heukelom en Cygnea van der Hooning, docent van de school, meegenomen in dit verhaal en vervolgens rondgeleid op het schoolplein. Er werd gesproken over een lang proces met vele betrokken partijen waarin de houding van de school veranderde, hoe er langzamerhand niet meer bij elk niet ‘groen’-stukje ‘het onkruid’ weggehaald wordt om zodoende het goede voorbeeld te geven aan de buurt. Zoals ook eerder bij de wereldboom besproken kunnen groene schoolpleinen een experimenteerveld zijn. Vanuit hier kunnen nieuwe ideeën over groenonderhoud, zoals het toelaten en koesteren van groen ‘tussen de tegels en in de plinten’ zich de wijk in verspreiden. Het plein van de OMS is een mooi voorbeeld van een plein, dat zich steeds verder ontwikkeld en nooit af is. Tijdens het gebruik ontstaan nieuwe ideeën vanuit zowel kinderen als leerkrachten, die opgepakt worden en het plein doorontwikkeld. De nieuwste wens en uitdaging op dit moment is het realiseren van een ‘Paardenpaadje’, dat de kinderen hebben ontwikkeld tijdens het spel en waarvoor nu een geschikte vorm gezocht wordt.

Een lange mooie excursiedag werd uiteindelijk afgesloten met een heerlijk diner op het schoolplein van de ‘Osdorpse Montessorischool’. Daarbij werd rustig de dag nabesproken en al weer plannen gemaakt voor de volgende excursie, waarover later meer op deze plaats… 

Tekst: Jurek Minderman