Ga mee naar buiten! Vogels in de lente

Kinderen mogen gelukkig nog buiten spelen en wat is er fijner dan een natuurrijke speelplek? Vooral als je daar zelf als volwassene ook even kunt ontspannen en genieten van het prille groen. Naast alle problemen en verdriet zijn er in deze tijd ook mooie dingen zoals de stilte om je heen. Zonder het lawaai van vliegtuigen en verkeer, valt op hoe hard de vogels zingen. Vooral ’s morgens en ’s avonds klinkt het bekende gezang van de merels en overal in bossen en parken hoor je spechten roffelen en boomklevers roepen. Zoals ieder voorjaar zijn vogels druk met voortplanten: territorium verdedigen, partner zoeken, nest bouwen, broeden en jongen grootbrengen. Ga samen op onderzoek in je eigen omgeving, welke vogels hoor en zie je allemaal en wat doen ze?

Zowel het vrouwtje als de jongen van de wilde eend hebben een goede schutkleur.

Paren en broeden

Bij vogels kiezen de vrouwtjes het mooiste en sterkste mannetje om mee te paren. Vogelmannetjes doen daarom veel moeite om indruk te maken. Ze laten hun veren zien, zingen luid en sommige vogels dansen zelfs voor het vrouwtje of geven haar een lekker hapje. Zo biedt het mannetje ijsvogel het vrouwtje van zijn keuze een visje aan. Als het ‘klikt’, bouwen ze samen een nest. Het vrouwtje legt na de paring haar eieren en gaat dan broeden. Bij soorten die niet in holtes nestelen, is het zaak dat de vrouwtjes, niet opvallen. Dat zie je goed bij wilde eenden. De vrouwtjes met veren in allerlei bruintinten zijn door deze uitstekende schutkleuren haast onzichtbaar als ze op hun nest zitten.

Deze merel heeft naast grasjes en mos ook wat plastic verwerkt in het nest.

Nesten en nestkasten

Veel vogels bouwen hun nest in bomen, of meer verstopt in struiken en hagen. Watervogels zoals wilde eenden zitten vaak tussen de begroeiing aan de slootoever en ijsvogels graven een gang in een steile oeverwand. Er zijn ook soorten die onder daken broeden zoals mussen, spreeuwen en gierzwaluwen of in boomholtes. Spechten hakken die zelf uit, andere vogels zoals mezen zoeken een verlaten spechtengat of broeden in een holle boom zoals bosuilen doen. Holenbroeders kun je helpen met een nestkast. Voor iedere vogelsoort is er een ander type kast te koop of zelf te maken. Het is de moeite waard om wat kasten op te hangen in de bomen bij een natuurspeelplek zodat de kinderen de vogels van dichtbij kunnen volgen.

Jongen

Vogelouders zorgen voor hun jongen. Vooral de jongen die kaal en hulpeloos uit hun ei komen, de nestblijvers, hebben lang verzorging nodig. Merels, koolmezen en spreeuwen bijvoorbeeld zie je af en aan vliegen met rupsen en insecten, roofvogels en uilen voeren hun jongen met grotere prooidieren. Jonge vogels eten dierlijk voedsel daarom kun je in de lente beter niet bijvoeren met zaad of brood. De jongen van kippen, ganzen, meeuwen, weidevogels als kieviten en grutto’s en watervogels zoals eenden, meerkoeten en futen zijn veel zelfstandiger. Deze nestvlieders hebben al meteen donsveren en lopen of zwemmen met hun ouders mee. Ze zoeken al snel zelf hun voedsel. Deze ouders beschermen hun jongen wel tegen vijanden en houden ze warm bij kou en regen.

Jonge koolmezen zijn kaal en volkomen afhankelijk van hun ouders.

Mussen broeden graag met meer bij elkaar.

Jonge futen hebben veren en kunnen al snel met hun ouders mee het water op.

Activiteiten voor kinderen

Kijken en luisteren

Ga naar buiten in de tuin, het park of het bos en luister. Hoeveel verschillende vogels hoor je? Probeer die vogels te ontdekken, kijk hoe ze eruit zien en wat ze doen. Ga eens een keer heel vroeg in de ochtend op pad, je staat versteld van het luide gezang dat je dan hoort. Om vogelgeluiden te leren herkennen: ga bijvoorbeeld naar www.vogelgeluid.nl

Nestkasten

Je kunt zelf nestkasten maken, kijk eens op de website van Vogelbescherming Nederland

Natuurlijk kun je ook kant en klare nestkasten kopen. Bij Vogelbescherming vind je daar alle informatie over. Ze hebben een winkel in Zeist en een webshop. Er zijn nog meer goede aanbieders van kasten zoals Vivara.

Beleef de Lente

Zie de website van ‘Beleef de Lente’. Daar vind je filmpjes van vogels bij hun nesten. Je kunt van verschillende soorten vogels de hele cyclus volgen van nestbouwen, paren eieren leggen en jongen grootbrengen. Ook staan er bij ‘Vogels in de klas’ leuke ideeën om met kinderen te doen zoals ‘maak je eigen nestkast’. https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente

Tekst: Marlies Huijzer; Foto’s: Martin Stevens