#79 Ontdek het!
Tekst: Marlies Huijzer
Foto’s: Martin Stevens
Dit artikel is bedoeld voor iedereen die met kinderen naar buiten gaat om samen van alles te ontdekken in de natuur.
Wat dieren achter laten
Poepen en braken
Biologen die gespecialiseerd zijn in zoogdieren zien aan iedere drol van welk dier die is en ook vaak wat het heeft gegeten. Probeer dat zelf eens. Begin met iets makkelijks zoals hondendrollen, die herken je wel. Op de foto zie je ronde keuteltjes, ken je die ook? Juist, op deze plek leven konijnen. Als je goed kijkt, zie je dat die keutels vol zitten met plantenvezels. Dat klopt want konijnen eten planten, vooral veel gras. In de witte drol ernaast zie je haren en botjes. Die is daar uitgepoept door een dier dat vlees eet en wel een vos.
Konijnenkeutels vind je vaak in zanderige gebieden zoals de duinen. Vossen eten konijnen, dus hun drollen liggen daar ook.
Dit is de poep van een vos die veel duindoornbessen heeft gegeten.
Uilen eten veel muizen, maar ze kunnen de haren en botjes niet verteren. In hun maag klonteren die samen tot balletjes welke ze regelmatig uitbraken, vandaar de naam braakballen. Je vindt ze vaak onder de bomen of in de schuren waar uilen hun slaapplek hebben.
Je ziet heel goed de gele muizentandjes in deze braakballen.
Veren en haren
Sporen die je ook veel vindt, zijn veren. Vogels verliezen veren, zeker in de tijd dat ze ruien. Als je een veer vindt, kun je in een boek over vogelveren of een diersporengids opzoeken van welke vogel die is. Soms vind je veel grote en kleine veren bij elkaar. Daar heeft waarschijnlijk een roofvogel zoals een sperwer of havik een prooi geplukt.
Aan de veren zie je dat hier een houtduif is geplukt. Die is waarschijnlijk door een havik opgegeten, want houtduiven zijn te groot voor een sperwer.
Haren zijn lastiger te vinden, die waaien immers snel weg. Maar in prikkeldraad blijven ze vaak hangen, daarin kom je plukken schapenwol tegen en paardenharen, en soms ook dassenhaar. Dassen hebben namelijk vaste routes en als ze daarbij onder prikkeldraad doorkruipen blijven er wel eens wat haren achter. Dan weet jij, hé hier is vast een wissel, een weggetje, van en naar een dassenburcht in de buurt.
Dassenharen zijn wit met zwart, daar herken je ze aan.
Pootafdrukken
De bekendste sporen zijn natuurlijk pootafdrukken. Die vallen vooral op in de sneeuw of in een laag modder. De meeste sporen in je tuin zijn waarschijnlijk van katten. Maar als er sneeuw ligt, zie je vast en zeker ook vogelsporen en misschien wel de pootafdrukjes van hongerige spitsmuizen.
.
Sporen van een zwaan en een waterhoen in de modderige oever.
Welk dier deed dit?
Als dieren eten, laten ze ook sporen achter. Je hebt vast wel eens afgekloven sparappels of dennenappels gezien, dat is het werk van eekhoorns die de zaden eruit halen. Muizen knagen hazelnoten open en spechten hakken de schors van bomen op hun speurtocht naar insecten en larven. Er zijn ook dieren die noten of pitten ergens vastzetten zodat ze die beter kunnen openhakken of -pikken.
Deze kersenpit is klemgezet in de schors van een boom en opengepikt. Dat was het werk van een boomklever.
Activiteiten voor kinderen
1. Onderzoek
Zoek naar sporen van dieren. Vind je een spoor, kijk dan extra goed. Kun je ontdekken van welk dier het is? Weet je ook wat dat dier heeft gedaan of gegeten? Maak foto’s van de sporen die je vindt.
2. Zelf sporen maken
Het is grappig om zelf sporen te maken. Je moet dan wel ergens zijn waar je die goed kunt zien, dus in het zand, op een modderig pad of in de sneeuw. Begin met je voetafdruk, herken je het profiel van je eigen schoenzolen en dat van je vrienden? In de sneeuw kun je zelfs een speurtocht met sporen maken.
3. Sporen verzamelen
Verzamel de sporen die je vindt, tenminste als ze niet stinken, dus laat natte drollen maar liggen. Leuk om te verzamelen zijn: veren, haren, botjes, open geknaagde noten, droge uilenballen en ook foto’s of tekeningen van sporen.
4. Filmpjes
Bekijk filmpjes over diersporen, veren, braakballen, roofvogels en dassen via Schooltv en/of YouTube.
Websites
Filmpjes: Diersporen – Nieuws uit de natuur, Speuren naar sporen – Met Flip de Beer (voor jonge kinderen) , Verschillende soorten veren – Hoe is het verenpakket van een vogel opgebouwd?, Braakballen – Alles wat een uil niet kan verteren, spuugt hij uit en Roofvogels in Nederland – Vroege Vogels in de klas, De das – Een dier dat van bosbessen houdt.
